Humans of Kurdistan
پڕۆژەی Humans Of Kurdistan ئامانجیەتی فرەکەلتووریی وڵاتی کوردستان بخاتە ڕوو، لە ڕێگەی فۆتۆی ڕووخساری خەڵکەکەی و چیرۆکەکانیان.

September 13, 2021

"له‌ ده‌ستپێكی كاركردنم له‌گه‌ڵ باوكم به‌ چه‌ند ئامێرێكی ساده‌ ته‌حینمان دروست ده‌كرد. بیرمدێت ئه‌و كاته‌ ئاشی ته‌حینه‌كه‌مان به‌ ئاو كاری ده‌كرد و كونجییه‌كه‌شمان به‌ دار و ئاگر ده‌برژاند. رۆژانه‌ به‌ ماندووبوونێكی زۆر به‌رهه‌مێکی کەممان هه‌بوو. سوپاس بۆ خوا له‌ ئێستادا كارگه‌كه‌مان له‌ گونده‌وه‌ گواستووه‌ته‌وه‌ بۆ شارەدێی قه‌سرۆك له‌ سنووری پارێزگای دهۆك. له‌ ئێستادا خۆم و براكانم پێکەوە کاردەکەین و رۆژانه‌ زیاتر له‌ ته‌نێك كونجی ده‌كه‌ینه‌ ته‌حین و رۆژانە زیاتر لە دوو هەزار کیلۆ تەحین بەرهەمدەهێنین. به‌شێكیان له‌ كونجی خۆماڵییه‌ و به‌شێكیش كونجی له‌ ده‌ره‌وه‌ هاورده‌ ده‌كه‌ین. ئاووهه‌وای هه‌رێمی كوردستان له‌ باره‌ بۆ به‌رهه‌می كونجی به‌ڵام بەهۆی به‌هێزی و زۆربوونی رێژه‌ی چه‌وری له‌ كونجی هه‌رێمی كوردستان بۆیه‌ به‌شێكی كونجی له‌ ده‌ره‌وه‌ هاورده‌ ده‌كه‌ین. ئێستا به‌رهه‌مه‌كه‌مان بۆ ته‌واوی هه‌رێمی كوردستان ره‌وانه‌ ده‌كه‌ین و به‌هۆی پاکوخاوێنی و باشی جۆری ته‌حینه‌كه‌مان خواستی زۆری له‌ سه‌ره‌. هەستێکی زۆر خۆشم هەیە چونکە بەرهەمی ماندووبوونی چەند ساڵەمان دەبینم و شانازی بە خۆمەوە دەکەم". ...

September 11, 2021

"ڕۆژانە لەگەڵ هاوڕێکانم لەو چۆڵەوانییە خەریکی یاریکردنین. زۆرجار گەورەکان گلەییمان لێ دەکەن کە ئێرە شوێنی یاری نییە و هەڵە دەکەن لێره ئەو هەڵبەز و دابەزە دەکەن، بیانووەکەشیان ئەوەیە شوێنەکە هەمووی گڵە و جلوبەرگمان پیس دەبێ یان مەترسی دوکەڵ و گڕی ئەو بیرە نەوتانە کاریگەری لەسەر تەندروستیمان دەبێت. ئێمەش دەزانین وایە بەڵام دەبێ ئەوانیش ئەوە بزانن کە ئێمەش منداڵین و حەزمان هەیە. کە شوێنێک نەبێت بۆی بچین ناچارین لێرە یاری بکەین. لەکۆڵان کۆدەبینەوە لەترسی شۆفێرە تیژڕەوەکان ناوێرین یاری بکەین. وەک وڵاتانی تریش کە شوێنی یاریکردنمان نەبێ تێیدا پارێزراو بین مەجبورین ڕوو لە شوێنێکی ئاوا بکەین. هیوادارم حکومەت بتوانێ کۆمەڵێ سەنتەر و یاریگای چیمەنمان بۆ دروست بکات بۆ ئەوەی ئێمەش بتوانین ئەو بەهرەیەی هەمانە لەڕووی وەرزشییەوە پەرەی پێ بدەین". ...

September 9, 2021

"تاقانەبوون ئەو کاتانە زیاتر هەستی پێدەکرێت کە خەڵک و دەروبەرت هەموو کات پێت دەڵێنەوە و بەبیرت دەهێننەوە کە گوایە تۆ کەسێکی تەنیا و بێ پشتیت. دەنا من تاقانەم و هەموو کات پێم وابووە کە مرۆڤ خودی خۆی پاڵپشتی خۆیەتی لەهەموو ڕوویەکەوە. بۆیە تۆ کەپێتوابوو کە خاوەنی برایەکی زۆر بوویت، ئیتر نوقسانیت لەهیچ شتێک نابێت، بەجۆرێک لەجۆرەکان تۆ کەسێکی کامڵیت. لێرەوە من پێت دەڵێم زۆر هەڵەیت. سەد برا بەقەد دایک و باوک ناتوانن ببن بەچەتری سەر سەرت. تاقانەیی هەتیوی نییە، بێ دایک و باوکی هەتیوییە...

September 5, 2021

"30 ساڵە هەموو رۆژێک سەردانی مزگەوتی گەورە ئەکەم و لەوێ نوێژەکانم دەکەم. هەر 30 جوزئەکەی قورئانم لەبەرە. بیرمە چاوم ساغ بوو و لە لادێ دروێنەی گەنم و جۆم دەکرد و دارم دەبڕییەوە، بەلام کە چاوم لە دەستدا زۆر ناخۆشبوو ئیتر نەمتوانی هیچ بکەم. ساڵی 1953 هەردوو چاوەکانم بەهۆی چاوئێشەوە لەدەستدا. بڕوام بەوەنییە جارێکی تر چاوم چاکبێتەوە چونکە گلێنەکەشی نەماوە، بەڵام ئەوە مەیلی خوایە و ئەگەر بیەوێت لە بەردیش چاو دروستدەکات. ساڵی 1959 چوومە داوای ئامۆزایەکی خۆم و هاوسەرگیریمان کرد، خزمەتێکی زۆر باشی دەکردم و شکور بۆ خوا پێنج کوڕ و پێنج کچم هەیە. هەموویان باش ئاگایان لێمە و تا ئێستا هەستم بەوە نەکردووە کە چاوم نییە و زۆر خزمەتم دەکەن. رۆژی کیمیابارانەکەی هەڵەبجە دەچوومە مزگەوت بۆ ئەوەی بانگ بدەم، گەیشتمە بەر دەرگای مزگەوتەکە و دەنگی تەیارە پەیدابوو، هەموو خەڵکەکە ڕایانکرد و منیش کوڕەکەم دەستی گرتم و چووینە ژێرزەمینێکەوە. خزم و کەسێکی زۆرم بەهۆی کیمیاییەوە لەدەستدا. ئەگەر بیناییم هەبوایە حەزمدەکرد ئەولیاکان ببینم، کاک ئەحمەدی شێخ و هەموو ئەو خەڵکە ببینمەوە کە دەیانناسم". ...

August 29, 2021

"زۆرن ئەو کەسانەی بە بیانووی نەبوونی کەسابەت بێ ئیشوکارن. پیاو مەبەستی کاسبی بێت لەدەمی شێریش بێت نان پەیدا دەکات. من خەڵکی حاجیاوەم و ئێستاش دانیشتووی ئەوێم. بەهۆی ئەوەی ئیشوکار لەو ناحیەیە سنووردارە. وەکو پێویست بایی هەموو کەسێک کار و کەسابەت نییە. ئێ خۆ ناشکرێ هەموومان هەر چاوەڕێی تەعینات بکەین، بۆیە چەند ساڵێکە لە سماقوڵی ئەوسەر ڕێگایەم بە شوێنێکی باش و شیاو زانی بۆ فرۆشتنی جۆرەکانی میوە. میوەکانم بەپێی وەرزەکانیش دەگۆڕم، شارەزای تەبیعەتی گەشتیارەکانیش بوومە، ئەوان بەگشتی حەزیان بەو میوانەیە کە بەدەم ڕێگاوە لەناو سەیارە دەخورێت وەک؛(هەڵوژە، ڕێواس، شلک و قەیسی و شاتو و ترۆزی و هتد ...

August 1, 2021

"ئه‌وكاته‌ى ته‌مه‌نم 11‌ ساڵ بوو، له‌سه‌ر شاشه‌ى تیڤى سه‌یرى یارى كاراتی و كۆنفۆم ده‌كرد. هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و سه‌رده‌مە نه‌ كه‌ناڵی ئاسمانى هه‌بوو نه‌ تۆڕى كۆمه‌ڵایه‌تى، زۆرجار له‌ شه‌ودا سه‌یرى فیلمى كۆرى و یابانیم ده‌كرد، له‌ دڵی خۆمدا خۆزگه‌م ده‌خواست منیش به‌م هونه‌رە ئاشنابم. قه‌ت لەبیرمناچێت دایكى خوالێخۆشبووم به‌ فه‌ردە و په‌ڕۆ هاوشێوه‌ى بالیفێكى بۆ دروستده‌كردم له‌ سه‌قفى ماڵه‌وه‌م ده‌به‌ست و رۆژانه‌ دوو بۆ سێ كاتژمێر راهێنانم دەكرد. تاوەکو واى لێهات به‌ ده‌نگهه‌ڵبڕین و چوونە ناو قوڵایی یارییه‌كه‌ دراوسێكانیشمان ئه‌یانزانى من شه‌یداى ئە‌و‌ یارییه‌ بووم. ساڵی 1999 له‌سه‌ر ده‌ستى دوو راهێنه‌رى خاوه‌ن كه‌مه‌ربه‌ندى ره‌ش زیاتر له‌ ساڵ و نیوێك له‌ژێر ده‌ستى ئه‌وان یارى كۆنفۆ و كاراتیم ده‌كرد. دواتریش هه‌ردووكیان ماڵیان گواسته‌وه‌ چوون بۆ هه‌ولێر. ئێمه‌ زیاتر له‌ 20 یاریزان بووین بێ راهێنه‌ر ماینه‌وه. جێگه‌ى داخه‌ له‌م كۆمه‌ڵگایه‌دا ته‌نیا تۆپى پێ به‌ وه‌رزش داده‌نرێت و وەرزشەکانی تر پشتگوێ خراوە. ئیتر لەو یارییە دوورکەوتمەوە و ئێستاش هەرکاتێک یاریزانێکی کاراتی دەبینم لە تەلەفزیۆن دڵم پڕ دەبێت". ...

July 11, 2021

"بیرمدێت له‌ قۆناغى دووى ناوه‌ندى قوتابى بووم، ئه‌و سه‌رده‌مه‌ کە بابه‌تى مێژوومان ده‌خوێند کەلتوور، كه‌له‌پوور و بابه‌تى مێژوویى تێیدا ره‌نگى ده‌دایه‌وه‌ بۆیه‌ هه‌رزوو تێكه‌ڵى خوێن و جه‌سته‌م بوو. تا ئامادەییشم تەواوکرد کۆکردنەوەی ئەو کەلوپەلانە لە مێشکمدا بەرجەستە بوو. دواى ته‌واوكردنى په‌یمانگا گەڕامه‌وه‌ گوندەکەی خۆمان، لەوێ چه‌ند پارچه‌ شوێنه‌وار و گۆزه‌ و ده‌ستنووس له‌ سه‌ر به‌رد و پارچه‌ى شوێنه‌وارم بینووه‌ له‌ ده‌ڤه‌ره‌كه‌، به‌ڵام به‌داخه‌وه‌ نه‌وه‌ى ئێستا هیچ گرنگى به‌م جۆره‌ شتانه‌ نادەن و به‌شێكى زۆریان له‌ ناو برد. بیرمدێت چه‌ند جارێك گۆزه‌ی پڕ له‌ پاره‌ى ئه‌وه‌ سه‌رده‌مه‌ دۆزراوه‌ته‌وه‌ به‌شێكیان فرۆشراونه‌ته‌وه‌ و به‌شێکیشی له‌لایه‌ن لایه‌نى په‌یوه‌ندیدار ده‌ستى به‌سه‌ردا گیراوه‌. دواتر له‌گه‌ڵ چه‌ند هاوڕێیەكم له‌ گوند بیرمان له‌وه‌ كرده‌وه‌ ده‌ست به‌كه‌ین به‌ كۆكردنه‌وه‌ى كه‌لوپه‌لى كه‌لتوورى و فۆلكلۆرى بۆ ئه‌وه‌ى لە لەناوچوون رزگارى بكه‌ین". "سه‌ره‌تا له‌ناو گوندەکەوە ده‌ستمان پێكرد و هەندێک كه‌لوپه‌لمان كۆکردەوە و شتى زۆر جیاوازی تێدابوو چونكه‌ مێژووه‌كه‌ى زۆر كۆن بوو و له‌ سه‌رده‌مانێك باوك و باپیرانمان به‌كاریانهێنابوو. رۆژانه‌ پرسیارم لە باوکم دەکرد و باسی کەلوپەلەکانی بۆ دەکردم، منیش زیاتر ئەو بابەتەم خۆشدەویست. تا گه‌یشته‌ ئه‌وه‌ى میواندارى چه‌ند كه‌ناڵێكى ناوخۆىی بكه‌ین و مێزگرد و به‌رنامه‌ ڕێكبخه‌ین. دوو ساڵ له‌سه‌ریه‌ك فیستیڤاڵی ‌كه‌لتوورى و كه‌له‌پووریم له‌ گونده‌كه‌مان رێكخست و كه‌لوپه‌له‌كانم به‌ میوان و خه‌ڵكانى تر ئاشنادەکرد. خه‌ڵكانێكى زۆر ده‌ستخۆشیان كردووە و به‌شێكیش په‌یوه‌ندیان پێوه‌كردم كه‌لوپه‌لى زۆر كۆنیان هه‌بووە بۆیان هێناوم. برایەکم خانوویەکی پێشكه‌شكردم و له‌ ئێستادا زیاتر له‌ (2000) پارچه‌ى كه‌لتوورى و كه‌لەپوورىم تێدا كردووه‌ته‌وه‌. ئەمە شانازییەکی گەورەیە بۆ من و دڵخۆشم کە هێشتا خەڵک حەزی لە بینینی ئەو کەلوپەل و کەرەستانەیە". ...

July 8, 2021

"ساڵانی هەشتکان ژیانی رۆژانه‌‌م له‌گه‌ڵ فڵچه‌ و ره‌نگ به‌ڕێده‌كرد و له‌ ڕێگه‌ی تابلۆكانمه‌وه‌ ناخم ئاسوودە ده‌بوو. دوای راپەڕینەکە رەوشەکە گۆڕا ویستم هونەرێکی تر تاقیبكەمەوە و دەستمکرد به فۆتۆگرافی. فۆتۆگرافی جیاوازتربوو، كاتی كه‌متری ده‌ویست و دەبوو خاوەنی چاوێكی باشبیت. کاتی راپەڕینەکە له‌ ئاكرێ داده‌نیشتم و ئه‌رشیفی وێنه‌كانی راپەڕینم دەكرد كه‌ چۆن خه‌ڵك ئه‌و‌ سه‌رده‌مه‌ راپەڕین. دوای ئارامبوونەوەی دۆخەکە و جێگیربوونی خه‌ڵک، چووم وێنەی ژیانی رۆژانه‌ی خه‌ڵكی گوند و سروشتی جوانی كوردستان بگرم. دواتر بۆ پەیداکردنی بژێوی ژیانم دوکانێکم دانا و وێنەی بووک و زاوام دەگرت. ئه‌وه‌ی جێگه‌ی داخه‌ له‌ ئێستادا چینێک دروستبوون‌ به‌بێ ئه‌ته‌كێت ده‌ستیان داوه‌ته‌ كاری فۆتۆگرافی و هونه‌ره‌كه‌یان شێواندووه‌ به‌ خراپی و بۆ مه‌به‌ستی شه‌خسی به‌ كاری ده‌هێنن. فۆتۆگرافی ره‌وشته‌ ده‌بێت ئه‌و‌ كه‌سه‌ی کامێرا دەگرێت بەدەستەوە ره‌وشتێكی به‌رزی هەبێت. هیواخوازم سروشت و كه‌لتوور و مێژووی كوردستان بكرێنه‌ تابلۆ و لە شوێنە گشتییەکان هەڵبواسرێن لە جیاتی وێنەی بیانی و سەرنجی خەڵک بۆ سروشتی کوردستان ڕابکێشێت". ...

July 5, 2021

"تەمەن دەڕوات و شەرم لەکەس ناکات، من چەندین ساڵ کاری حەماڵیم کرد، ئەوەی هەرگیز بیرم لێنەدەکردەوە قورسیی ئیشەکە و ژمارەی ئەو شتانە بوون کە بە شان بەرزم دەکردنەوە. بەداخەوە ئێستا نەهێزم ماوەو نەکاتم لێدەڕوات. چەند ساڵێکە پاسەوانی کارگەیەکم، هەموو کاتەکانم لەگەڵ تەنیایی خۆم بەڕێدەکەم و خۆم قسەکەرم و خۆشم گوێگر. شوکرانەی خوا دەکەم کە خاوەنی کارگەکە زۆر ڕێزم دەگرێ و یارمەتیدەرمە بەڵام هیچی ناگات بەوەی شەوێک بە ئیسراحەت لەناو ماڵ و منداڵی خۆت بە ئیسراحەت بخەویت. کۆمەڵێک کۆتر و مریشکم ڕاگرتوون و بەخێویان دەکەم، ڕەنگە جێی باوەڕ نەبێ کە بڵێم بەقەد منداڵەکانم خۆشمدەوێن. ڕاستە جیهانی ئێمەی مرۆڤ و گیانلەبەران دوو جیهانی جیاوازن بەڵام تاوەکو تێکەڵیان نەبی نازانی چەندە لێمان تێدەگەن و چەندە هۆگری دروست دەبێ لەنێوانمان. هەرجارێک مریشکێکم کورک دەبێت و هێلکەکانی دەتروکێن و فەرخە هەڵدێنن هێندەی وەرگرتنی مەعاشەکەی سەرەمانگانم دڵخۆشم دەکات". ...

June 10, 2021

"لە چایخانەیەک کاربکەم و رۆژی درهەمێکم وەردەگرت. ئەو پارەیەی کۆمدەکردەوە رادیۆ و قەوان و شتی دەگمەنم پێدەکڕی. زۆرینەی کەلوپەلەکانم لە بەغداد و موسڵ هەولێر کڕیووە، ماڵی خوشکێکم لە بەغداد بوو شتەکانم لەوێ کۆدەکردەوە تا زۆر دەبوون و دواتر بە بار دەمهێنایەوە بۆ ئاکرێ. ماوەی 55 ساڵە خەریکی کۆکردنەوەی کەرەستەی کۆنم و ماڵەکەم لە مۆزەخانە دەچێت. جیاوازی ماڵەکەی من لەگەڵ خەڵکانی تر ئەوەیە سەدان ئامێر و کەرەستەی کۆنم هەیە کە مێژووی هەندێکیان دەگەڕێتەوە بۆ 100 ساڵ لەمەوپێش. ئێستا تەمەنم 70 ساڵە و بە پارەی خانەنشینییەکەم ژیانی ڕۆژانەم دەگوزەرێنم. تەندروستیم خراپە و هەندێجار بە چەند رۆژ لە ماڵەوە دەکەوم. بەڵام ئەوە ناخۆشە هەندێک خەڵک بە بیانووی سەردان دێن بۆ ماڵەکەم و شتم لێدەدزن. دڵم زۆر بە کەلوپەلەکانم خۆشە و بە پارەی ماندووبوون و عارەقی ناوچەوانم کڕیوومە. هیوادارم لایه‌نى په‌یوه‌ندارى ئه‌م‌ شاره‌ شوێنێكى گونجاو بۆ كه‌ره‌سته‌كانم دابین بكه‌ن، چونكه‌ من تواناى سه‌رپه‌رشتى و خزمه‌تكردنم نه‌ماوه‌". ...

June 2, 2021

"بەپێی ئەوەی چەندین ساڵە لە کەرتی تەندروستی خزمەت ئەکەم، زۆر حاڵەتی سەیرم بینیوە بە خۆشی و ناخۆشییەکانییەوە. هەموو کات تا توانیبێتم یارمەتی نەخۆشم داوە ئەگەر لە توانای نەخۆشخانەکەشمان نەبووبێت. ئەرکی ئێمە خزمەتکردنی هاوڵاتییە بۆیە کە دەبینین نەخۆش و خاوەن نەخۆشێک لێمان ڕازین و دواتر بە چەپکەگوڵێک یان بەقسەیەکیش سوپاسمان دەکەن، گڕوتینی خزمەتکردنمان زیاتر دەبێت. ڕۆژێک لەکاتی چوونم بۆ دەوام لەناو نەخۆشخانە بینیم مناڵێکی (شلل دماغ) لەباوەشی خوشکەکەی بوو، بەپێی ئەوەی دەزانم ئەرکی ئەم نەخۆشانە زۆر قورسە بڕیارمدا مەسرەفی ئەم مناڵە چ لەڕووی ژیانکردنییەوە تا تەندروستی لەسەر من بێت. ڕۆژگار هات و ڕۆیشت ڕۆژێک کەسێکی بەڕێز هاتە ژوورەکەم و گوتی من باوکی مناڵە نەخۆشەکەم و هاتووم سوپاست بکەم لەپای ئەو هەموو چاکەیە و دەمەوێ پێت بڵێم خوا بۆخۆی بردیەوە. ناتوانم شوکرانە و سوپاسگوزاری و بەئەمەکی ئەو پیاوە هەرگیز لەبیربکەم. هەمووکات سوپاس و دوعاکانی بۆ من وایان لێکردووم قەت سڵ لە چاکەکردن نەکەمەوە". ...

May 27, 2021

"تا چوارى سه‌ره‌تاییم خوێندووه‌ و شوكر بۆ خوا ئێستا بۆ نووسین و خوێندنه‌وه‌ پێویستم به‌ كه‌س نابێت و رۆژانه‌ى كاروباره‌كانم راده‌په‌ڕێنم. ته‌مه‌نم 12 ساڵ بوو به‌ عەره‌بانه‌ى قوڕكارى سه‌وزه‌ و میوه‌م ده‌فرۆشت له‌م گوند بۆ ئه‌و‌ گوند. بیرمدێت کە ده‌چوومه‌ هه‌ندێك گوند له‌جیاتى پاره‌ هێلكه‌ و ئاردم وه‌رده‌گرت، زۆربه‌ى خه‌ڵكى گوندیش ده‌ناسم به‌ ئافره‌ت و پیاو و منداڵەکانیشیان، ئه‌وه‌نده‌ رێزم لێده‌گرن له‌كاتى ژه‌مى نیوه‌ڕۆش له‌سه‌ر یه‌ك سفره‌ به‌یه‌كه‌وه‌ نان ده‌خۆین. تا ئێستاش لەو ئیشە به‌رده‌وامم و رۆژانى هه‌ینى هێلكه‌كان له‌ بازارى په‌له‌وه‌رى به‌رده‌ڕه‌ش ساغده‌كه‌مه‌وه‌ و ده‌یكه‌مه‌وه‌ به‌ پاره‌ و بژێوى خانه‌واده‌كه‌م دابین ده‌كه‌م. چوار منداڵم قوتابین و دووانی تریشم بچووكن هێشتا كاتى قوتابخانه‌یان نه‌هاتووه‌. هه‌ركه‌سێك كارێك هه‌ڵبژێرت و به‌ حه‌زه‌وه‌ بیكات دڵنیابه‌ سه‌رده‌كه‌وێت. سه‌ره‌تا به‌ عه‌ره‌بانه‌ كارمده‌كرد، ئێستا پیكابى سه‌روو مۆدێلی 2010 لێده‌خوڕم و خانه‌واده‌كه‌م وه‌كو گوڵ به‌خێوده‌كه‌م و چاوم له‌ ماڵى كه‌س نییه‌. هه‌رچه‌نده كاره‌كه‌م ماندووم دەکات به‌ڵام من زۆر پێی ئاسووده‌م و تاوەکو خوا ته‌مه‌نم پێببه‌خشێت له‌ كاره‌كه‌ى خۆم به‌رده‌وام ده‌بم". ...