Humans of Kurdistan
پڕۆژەی Humans Of Kurdistan ئامانجیەتی فرەکەلتووریی وڵاتی کوردستان بخاتە ڕوو، لە ڕێگەی فۆتۆی ڕووخساری خەڵکەکەی و چیرۆکەکانیان.

September 22, 2020

"کاتێک ژنم هێنا ماڵم لە کۆیە بوو، بۆ بژێوی ژیان بیرم لە کڕینی مەکینەیەکی سۆنگەری ئەڵمانی کردەوە، بە چوار دینار کڕیم و دەستم بە پینەدۆزی کرد. لەوکاتەوە تا ئێستا بێ دابڕان پینەدۆزم، بۆ هەر شارێک ماڵم گواستبێتەوە ڕاستەوخۆ دوکانی پینەدۆزییەکەمم داناوەتەوە و دەستم کردۆتەوە بە ئیشکردن. بەردەوام ئێستا بێ دابڕان پینەدۆزی ئەکەم، بێجگە لەم کارەش هیچ کارێکی ترم نەکردووە. خاوەنی چوار کوڕم هەر چوار کوڕەکەم کاری پینەدۆزییان دەکرد و لە ژێر دەستی خۆم فێربوون. تا ئێستاش دوو کوڕم بەردەوامن لە پینەدۆزی و دوانیشیان لە دەرەوەی وڵاتن. مەکینەی ئەوکات هەمووی ئەڵمانی بوو، مەکینەکەم زۆر قورس بوو کێشی دەگەیشتە شەست کیلۆ. جاران کە کارم دەکرد پارە زۆر بەبەرەکەت بوو بەڵام ئێستا بەهیچ راناگەی و ژیان قورس بووە. زەحمەتترین کار کە بێتە ڕێگام لەم ئیشەدا پێڵاوی ئەدیداسە یان پێڵاوی پەکەکەشی پێ ئەڵێن، نە مەکینە کاری لێئەکات نە تەقەڵ دروو." ...

September 21, 2020

"سروشتی ژیان وایە، هەرکەسەو هیوا بۆ شتێک دەخوازێت. ڕەنگە خەڵکانێک لەلایان سەیربێت کە دەڵێم لە هەژدە ساڵیمەوە کە شوومکردووە، هەموو هیوا و ئاواتی من لە دونیادا ئەوەبووە کە ببمە خاوەنی کچێک. خوای گەورە چوار کوڕی پێبەخشیم و لە نازی کچ بێبەشی کردم. کاتێک کوڕە گەورەکەم ژنی هێنا، دووبارە ئاواتم ئەوەبوو کە نەوەیەکی کچم ببێت. کە منداڵەکەیان بوو، ئەویش کوڕ بوو. لە ناخەوە زۆر دڵتەنگ بووم. بەڵام خواگیان نائومێدی نەکردم و منداڵی دووەمیان کچێک بوو کە خەونی هەمیشەیی من بوو. لە ئێستادا ڕەهین هۆکاری هەموو خۆشبەختی ژیانمە. بەرگەی ئەوە ناگرم ڕۆژێک نەیبینم. هەرکەسێک ببینم کە ئومێدێکی لە دڵدابێت و پێیوابێت پێیناگات، ئەوە من نموونەی خۆمی بۆ دەهێنمەوە و ئامۆژگاری دەکەم کە ئارام بگرێت و باوەڕی تەواوی بە خودا بێت و بزانێت کە خودا کەس بێ ئومێد ناکات." ...

September 20, 2020

"لەڕێگەی کاری خۆبەخشییەوە توانیومە بەشداری چەندین چالاکی بکەم کە هەوڵیان بۆ گۆڕانکاریداوە لە کۆمەڵگەدا. ساڵی ٢٠١٦ کاتێک قوتابی قۆناغی دووەمی زانکۆی دهۆک بووم، خۆبەخشانە ڕابەرایەتی خۆبەخشەکانی سەنتەری زانکۆی دهۆکم دەکرد. لەگەڵ گروپێک لە خۆبەخشەکانی ناو زانکۆدا چالاکی و پلانی زۆرمان جێبەجێکرد بۆ بەرەوپێشبردنی توانای گەنجان. لە دوای ئەوە و لە ساڵی ٢٠١٨دا دەستمکرد بە کاری خۆبەخشی لەگەڵ دامەزراوەی دەنگی گەنجان و لە دوایشدا لەوێ دامەزرام. لە ئێستادا کات و هەلومەرجی زۆر باشم هەیە بۆ پلاندانان و بەڕێوەبردنی چالاکی بۆ گەنجان. جوانترین پڕۆژە بە لای خۆمەوە پڕۆژەی 'کتێبخانە بچوکە ئازادەکان'ە، ئەویش لەلایەن کۆمەڵێک هونەرمەندەوە جێبەجێکراوە و خۆشم یەکێک بووم لەوان. هەریەکەمان کتێبخانەیەکی بچوکمان دیزاین کردووە و بنیاتمان ناوە، بیرۆکەکە ئەوەیە کە هەر کەسێک کتێبێکی خوێندبێتەوە و پێویستی پێنەماوە و لەمەودوا نایخوێنێتەوە، ئەتوانێت لە یەکێک لەم کتێبخانە بچوکانەدا دایبنێت و دانەیەکیتر لەبری هەڵبگرێت بێبەرامبەر. ئەم کارەش کلتوری خوێندنەوە و بەخشین بڵاودەکاتەوە و لە چەند شوێنێکی جیاوازی شاری دهۆکدا دامانناون." ...

September 19, 2020

"ماوەی چەند ساڵێکە لەهەولێر دەژیم، ئەوەم بەچاوی خۆم دیوە کە هەولێر شاری پێکەوە ژیانە. جگە لەمنی عەرەب زمان چەندین نەتەوەی ترم لێرە بینیووە کە وەک من لێرە بە ئاسودەیی دەژین. کاری من وێنەکێشانە، ڕۆژانە لە بن دیواری قەڵات خەریکی ئاسودەکردنی دڵ و دەرونی خۆمم. ئەوەی من خۆشحاڵ دەکات ئەوەیە خەڵکەکەش وەک خۆم ڕێز لە پیشە وهونەرەکەم دەگرن. بۆ من گرنگ نییە ئەوانەی وێنەیان دەکێشم کەسی سیاسیین، یاریزانن یان هونەرمەندن. ئەوەی لەسەر منە داواکاری بەرامبەرم بەشێوازە هونەرییەکە جێبەجێ بکەم. ڕاستە من لەبری کارەکەم بڕێک پارە وەردەگرم، بەڵام قەت پارەم نەکردۆتە پێوەر بۆ کارەکانم. چونکە من زۆر لەوە زیاتر چێژ لەکارەکەم دەبینم بۆیە چەندین کەس هەبووە بێ بەرامبەر وێنەم کێشاون." ...

September 19, 2020

"وا نزیک ئەبێتەوە لە چواردە ساڵ کە بەم دوکانەوە خۆم خەریککردووە. ڕۆژانە هەژدە کاتژمێر لێرەم و نامەوێت هەستبکەم دەست بەتاڵم. بەردەوام ئەمەوێت سەرقاڵی کاربم و بیر لەم دنیایە نەکەمەوە. لەگەڵ ئەوەشدا زۆر حەز بە پاک ڕاگرتنی دوکانەکەم ئەکەم، بەردەوام شتەکان و بەردەم دوکانەکام پاک ئەکەمەوە. ڕۆژێکیان لە کاتی پاککردنەوی بەردەم دوکانەکەم، دراوسێیەکم کە ژنێکی کەمێک بەتەمەنە، پێیوتم عەزێت نەبێت ئەتوانی بەردەم ماڵەکەی منیش پاک بکەیتەوە؟ زۆرلام سەیر بوو. بەڵام پێموت بە چاوان دایکە گیان دوای ئەوەی خۆم، بۆتۆشی پاکدەکەمەوە." ...

September 16, 2020

"ماوەیەکی زۆرە براکەم خەریکی کاری گوڵفرۆشی و ئامادەکردنی گوڵە بۆ بۆنەکان، کاتێک منیش بڕیارمدا دەستبکەم بە ئیشکردن، بە هۆی ئەوەوە دەستم بەم کارەکرد. بۆ من ئیشێکی زۆر خۆشە، هەموو جۆرە کەسێک ڕوومان تێدەکات. زۆر کات لە کاتی ئامادەکردنی گوڵەکاندا هەستم بەو لایەنە دەرونییە خراپەی کۆمەڵگە کردووە کە لە زۆر لایەنەوە توشی خەمۆکی بووین. بەڵام لەگەڵ ڕێکخستنی هەر گوڵێکدا هیوایەک بەدیئەکەم و ئەبینم کە خەڵک هەوڵئەیات دڵخۆش بژی. بۆنەمان زۆرە، خەڵک داوای گوڵمان لێئەکات بۆڕۆژی دایکان، ڕۆژی باوکان، ڕۆژی هاوسەرگیری، یاخود ڕۆژی خۆشەویستی، سەرجەم بۆنەکان خۆشی تایبەتی خۆی هەیە. بیرمە ڕۆژێکیان خەریکی گوڵێکی زۆر تایبەت بووین بۆ زاوایەک، بەڵام زاواکە زۆر شڵەژاو بوو و زۆریش پەلەی بوو، کاتێک گوڵەکەمان تەواوکرد زاوا لە خۆشیدا گوڵەکەی بیرچوو. تەنها یەک کات هەیە کە هەست بە ئارامی ناکەم، ئەویش ئامادە کردنی گوڵە بۆ هەندێک کەس کە ئەیبەن بۆ سەرگۆڕی ئازیزانیان!" ...

September 14, 2020

"ئەو کاتەی داعش پارێزگای موسڵی گرت، ژیانی هەموومان کەوتە مەترسییەوە. بەهۆی نزیکی لادێکەمانەوە لە سەنتەری شارەوە ئێمەش بەدەرنەبووین لەوترسە، بە ناچاری ماڵ و حاڵی خۆمان بەجێهێشت و ڕوومان لە هەولێر کرد. لێرە خەڵکەکە زۆر باشن لەگەڵمان وڕێزمان لێدەگرن، بەڵام ئەوە شتێکی حاشاهەڵنەگرە کە هیچ شوێنێک نابێتە زێدی بابو باپیرانت. بۆیە زۆر غەریبی ئێوارانی لادێکەمان دەکەم و تامەزرۆی بینینی هاوڕێکانمم. بەهیوام ڕۆژێک بچینەوە شوێنی خۆمان و بچمەوە بۆ خوێندن. ڕاستە لێرە مەترسی لەسەر ژیانمان نییە، بەڵام بەڕاستی ژیانمان زۆر ناخۆشە. ڕۆژانە من و باوکم خەریکی ئاژەڵدارین بۆ خاوەنی کێڵگەیەک، بەڵام پارەکەی زۆر لەوە کەمترە کە پێوەی ماندووئەبین. ئومێدە خوازم ئەم دۆخە ناخۆشە تێپەڕێ و دووبارە بە ژیانی ڕاستەقینەی خۆم بگەمەوە." ...

September 13, 2020

"لە پەیمانگای تەکنیکی شێخان بەشی ژمێریاریم تەواو کردووە، بەڵام ئەمەوێت باسی ئەوە بکەم چۆن خۆشەویستیم بۆ هونەر دەستیپێکرد. هەمیشە ئارەزووی وێنەکێشانم و هێڵکاریم کردووە و هەموو شتەکان لە پۆلی یەکەمی سەرەتاییەوە دەستیپێکرد، کاتێک زانیم بەهرەیەکم هەیە و پێویستەکات وایلێبکەم بدرەوشێتەوە. هەربۆیە لە منداڵییەوە کارم لەسەر تواناکانم کرد، ڕۆژ لە دوای ڕۆژ، ساڵ دوای ساڵ، هەوڵم دەدا وێنەی شتەکانی دەوروبەرم بکێشمەوە، بەدڵنیاییەوە لە سەرەتادا زۆر بەباشی دەرنەدەچوون، بەڵام ئەوەی گرنگە ئەوەیە کە باوەڕت بە خۆت و بەو شتە هەبێت کە خۆشتدەوێت و خەریکییت. بۆ ئەوەی لە داهاتوودا شانازی بەخۆت و بەو شتانەوە بکەی کە هەتن. ئەوەتا من ئێستا پەرەم بە تواناکانم داوە و هیچ شتێک ناتوانێت لە وێنەکێشان بموەستێنێت. بۆیە ئەوە بکە کە ئارەزووی دەکەیت و ئارەزووی ئەوە بکە کە دەیکەیت." ...

September 13, 2020

"بڕیارمدا بچمە پەیمانگای هونەرە جوانەکان و بەردەوامبم لە کاری هونەری، بەڵام ئەبوو دایک و باوکم بەجێبهێڵم و بچمە داخلی و ژیانێکی قورس بەڕێبکەم. پێنج ساڵ مامەوە لە داخلی، لەگەڵ ئەوەشدا هەمیشە دڵم لای دایک و باوکم بوو، چونکە من مناڵی بچوکی ماڵەوە بووم، زۆر هۆگری دایکم بووم. کاتێک پەیمانگام تەواوکرد، نمرەیەکی باشم هێنا و ئەمتوانی بەردەوامی بە خوێندنەکەم بدەم لە زانکۆ. بەهۆی ئەوەی باری دارایم ئەوەنە باش نەبوو و دایکیشم ناساغ بوو. حەزمئەکرد کارێک بکەم و یارمەتی دایکم بەم، ساڵی یەکەمی زانکۆم بەڕێکرد و ناوم بۆ دامەزراندن هاتەوە. بۆیە وازم لە خوێندن هێنا و تەنها لەبەر خاتری دایکم خۆم دامەزراند، حەزمئەکرد تا زووە شتێک پارە کۆبکەمەوە و بیبەخشم بە دایکم. لەو کاتەدا ئەبوو سێ مانگ بەردەوام بیت، پاشان موچەیان سەرفەکرد بۆت. ئەوە بوو سێ مانگەکە تەواو نەبووبوو دایکم کۆچی دوایی کرد. ماوەیەکی زۆر لە خوێندن دواکەوتم، پاشان دوای سێ ساڵ گەڕامەوە و توانیم زانکۆ تەواو بکەم و هەر لەو ماوەیەشدا ژیانی هاوسەریم پێکهێنا." ...

September 12, 2020

"ساڵی ١٩٩٦ کۆمەڵێک کاروان لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان تووشی ڕووداوێک بووبوون، یەکێکیان کەوتبووە ئاوەوە وخنکابوو و نەیانتوانیبوو تەرمەکەی بدۆزنەوە. ئەو ئاوەی کە لە ڕۆژهەڵاتی کوردستانەوە دێت بەرەو باشوری کوردستان تەرمەکەی گەیاندبووە ناوچەی دوکان و کۆمەڵێک کەس دۆزیبوویانەوە. بەڵام بەهۆی ئەوەی ئەو سەردەمە مۆبایل و شت نەبوو، هەر لەوێ لە قەراغ ئاوەکە ناشتیان و بەردێکی گەورەیان خستە سەری تا شوێنەکەی دیار بێت و ون نەبێت. لە دوای هەشت ساڵ کاتێک هەواڵ گەشتبووە بنەماڵەکەی و زانیبوویان لێرەیە هاتبوون بۆ سۆراخی. ئەو ڕۆژە من و چەند هاوڕێیەکم خەریکی ڕاوە ماسی بووین، هاتنە لای ئێمە پرسیاریان کرد، من شوێنەکەم ئەزانی و بردمن بۆلای گۆڕەکە. هەر ئەو ڕۆژە یارمەتیمدان بیبەنەوە ناوچەی خۆیان. ڕەنگە گێڕانەوەی زۆر سادە بێت، بەڵام هەرگیز ئەو ڕۆژەم بیرناچێتەوە." ...

September 8, 2020

"لە ڕۆژئاوای کوردستان لە دایکبووم، وا شەش ساڵ تێدەپەڕێت بەسەر ئەو ڕۆژەی بڕیارمدا ڕۆژئاوا بەجێبهێڵم و ڕووبکەمە شاری سلێمانی. دایک و خوشک و براکانمم لەوێ بەجێهێشت، هەموو ڕۆژێک لە بیری ئەواندام بەتایبەت دایکم، بەڵام ناتوانم بگەڕێمەوە. لە ترسی گیانی خۆم ڕامکرد بەهۆی هەڕەشەی داعشەوە. ئەوکاتە لە پۆلی نۆیەم بووم، ئیتر خوێندنم بۆ تەواونەکرا و لێرە دەستمکرد بە ئیشکردن و مەسرەفی ماڵیشەوە ئەکەم و پارەی خەرجییان بۆ ڕەوانە ئەکەم. تەمەنم پێنج ساڵان بوو کاتێک باوکم وەفاتی کرد. برا گەورەکەشم چوو بۆ سەربازی و بەس خۆم و دایکم و سێ خوشک و دوو برای بچووکم ماینەوە. بۆ من زۆر قورس و ناخۆش بوو لەو تەمەنە منداڵییەدا ئاگام لە ماڵەوە بێت، هەرچۆنێک بێت زۆر لە ئێستە خۆشتر بوو، چونکە ئەمتوانی لە نزیکەوە ئاگام لێیانبێت ویارمەتییانبەم، بەڵام تازە گەیشتم بەم ڕۆژەی دوور لەوان ژیان بەڕێبکەم." ...

September 8, 2020

"لەساڵی 1980وە، له ناحیەی مەرگە لە گەڕەکی کانی چاوان دەستم کردوە بە کاری چاککردنەوەی ڕادیۆ، جیهازی بێ تەل، سەعات و و پانکە. دوای ئەوەی کە کارەکەم کز بوو، چووم بۆ پێشمەرگایەتی لە سێوران. تا ئەو کاتەی سەرکردایەتی گواسترایەوە بۆ سەرگەڵو، من نانم بۆ پێشمەگە دروستدەکرد. هەرچی پێشمەرگە بوو دەهاتن بۆ لای من کارم بۆدەکردن و پارەی چاکردنەوەی رادیۆم لێوەرنەدەگرتن، تەنانەت جیهازی هەشت پیلی بێ تەلیشم بۆ چاکدەکردنەوە. ئەوکات چەندین جۆری رادیۆ هەبوو، وەک ڕادیۆی پلێپبس، سانییۆن، سیلڤەر، هونکوک و کانییۆن هەبوون. شەش حەوت مەوجیان هەبوو، خەڵکی بە زۆری گوێی له گەلی کوردستان دەگرت. ڕادیۆی ئەوکات زۆر قورس بوو بۆ چاککردنەوە وەک ئەوانەی ئێستا نەبوو، ئێستا تەنها لە ڕێگەی ئەنتگرێتەکەوە سەرجەم شتەکانی چاک ئەکرێتەوە. ئێستاش دوکانم لە حاجیاوا هەیە، بەردەوام ڕۆژانە بە پاسکیلەکەم دێم بۆ دوکان و بژێوی خۆم پەیدادەکەم. سوپاس بۆخوا هیچ موچەیەکم نییە و پیشەکەی خۆمم زۆر خۆشدەوێت." ...