Humans of Kurdistan
پڕۆژەی Humans Of Kurdistan ئامانجیەتی فرەکەلتووریی وڵاتی کوردستان بخاتە ڕوو، لە ڕێگەی فۆتۆی ڕووخساری خەڵکەکەی و چیرۆکەکانیان.

15/1/2025

لێرە، لە کۆبانێ، خەڵک دوکانەکەمیان بە (مسێ) ناسیوە، بە ناوی هاوبەشە کۆنەکەمەوە کە پێشتر پێکەوە کارمان لەسەر چاککردنەوەی گەرمکەرەوەی زستانە و کەرەستەی چێشتلێنان دەکرد، بە تایبەت ئەو کەلوپەلانەێ کە بە گاز (دیزڵ(، کاریان دەکرد.لە منداڵییەوە هەتا ئێستا کە تەمەنم لە سەرووی ٦٠ ساڵییەوەیە و هەر ئەو پیشەیەم کردووە. ئاواتەخوازیشم بە هەمان شێوە کوڕەکەشم بەردەوامی پێ بدات کە ساڵانێکە لەبەردەستی خۆمدا فێری بووە. گەرچی داوام لێ کردووە سەربەستە لەوەی ئەگەر بیەوێت پیشەیەکی دیکە فێر ببێت کە لەمە پاکتر و ڕێکوپێکتر بێت، بەڵام پێداگرە لەسەر هەمان پیشە. ئێمە خاوەنی دێرینترین دوکانی شاری کۆبانێی کوردانین، کەوا کەلوپەلی پەیوەست بە ناوماڵ و تایبەت بە ئاگر چاک دەکەینەوە، بەڵام بەداخەوە کە لە ئێستادا و بەهۆی پێشکەوتنی تەکنەلۆجیا و پشتبەستن بە وزەی کارەبا کارەکان ئاسانتر بووە، بەڵام بۆ میللەتی کورد دۆخەکە ناگۆڕێت و لە کۆنەوە بە پیشە قورس و گران ڕاهاتووین. ئەم پیشەیە هێشتا خواستی زۆری لەسەرە، چونکە ناوچەکە بە بارودۆخی شەڕدا تێدەپەڕێت و خەڵکەکە ناچارە پشت بە بەکارهێنانی ئامێرە کۆنەکانی چێشتلێنان و گەرمکردنەوە ببەستن. ...

8/1/2025

كاری بەناییم له‌ باوانەوە بۆ ماوه‌ته‌وه. لە باوكمم بیستووە کە باپیریشم وەستای دیوار بووە و لە ئاكرێ بەناوبانگ بووە، به‌شێكى زۆری خانووەکانی گه‌ڕە‌كى (جۆسته‌یى - گۆراڤه‌ى) به‌ دەستڕەنگینی ئەو دروستکراون، نەک هەر ئەمە، بەڵکو دێرى دێرینی مه‌سیحییه‌كان و ژمارەیەک لە قوتابخانەکانەکانیش بە هێز و هونەری ئەو بونیادنراون. باوك و باپیرم لە سه‌رده‌مێکدا تێکەڵاوییان لەگەڵ ئەو جووانەدا هەبوو کە نیشته‌جێی ئه‌و گه‌ڕه‌كه‌ بوون. من، تا پێنجى سه‌ره‌تایم لەوێ خوێندووه‌. لە بیرمە جارێکیان باوكم پێی وتم: بڕۆ بخوێنە و پیشه‌كه‌ى من فێر مه‌به‌، چونكه‌ پیشه‌یەکی قورس و گرانه‌. بەڵام من پاش كۆچى دوایی ئەو، ده‌ستم بە هەمان‌ پیشه‌ کرد و ئەوە بۆ ٢٥ ساڵ دەچێت کاری بەنایی دەکەم و وه‌ستای دیوار تێکەڵ بە ناوهێنانم بووە. له‌ ئێستادا، پرۆژه‌یەك بۆ هه‌ردوو گه‌ڕه‌كه‌ كۆنه‌كه‌ى ئاكرێ پێشکەش کراوە و بڕیار وەهایە وەک ‌شوێنێکی كو‌لتوورى بونیات بنرێنه‌وه‌، بەڵام ئێمە تەنها دوو وه‌ستای دیوارى به‌ردین کە لەو پرۆژەیەدا کاردەکەین و هەتا ئێستا تەنها ١٤ خانوو و چێشتخانەیەکی کولتووریمان نۆژەن كردووتەوە. ...

25/12/2024

حەوت ساڵ پێش ئێستا، لەگەڵ دوو هاوڕێی ژندا دەستمان بە کارکردن کرد. لە سەرەتادا هەشت جۆر مرەبای میوەمان دروست کرد و دواتریش بیرمان لە دروستکردنی دۆشاوی تەماتە کردەوە. تەماتەمان لە بازاڕ دەکڕی، بەڵام دواتر خۆمان تەماتەمان چاند و نزیکەی ٥٠ هێکتار زەویمان کڕی. پاش بەرهەمهێنانی تەماتە، دەستمان کرد بە دروستکردنی دۆشاوی تەماتە و هەندێکیشمان لێ وشک کرد. دواتر بەرهەمەکانمان بە تورکیا و بازاڕەکانی ئەوروپا فرۆشت. ئەو پڕۆژەیەی حەوت ساڵ لەمەوبەر کارمان تێدا کرد، ئێستا فراوانتر بووە و ڕووبەرەکەی بووە بە ۳٠٠٠٠ هێکتار. لە ئێستادا بە ۱۲ تیمی ژنەوە کە هەر تیمێک لە ٣٥ ژن پێکدێت کارەکان ئەنجام دەدەین، ئەو ژنانەی بەر لە کارکردن لەم پرۆژەیەدا، کاری کۆچبەریی، یان سەردانی شارە گەورەکانی تورکیایان دەکرد، بەڵام ئێستا لەسەر خاک و زەوی خۆیان بەرهەمی خۆیان دەچنەوە. ...

18/12/2024

من، ئەحمەد محەممەدم، هەنگەوانێکی شاری کۆبانێم. تەمەنم پەنجا ساڵی تێپەڕاندووە. بەخێوکردنی هەنگ هەمیشە خولیای ژیانم بووە. خاوەنی سەدان شانەی هەنگ بووم و هەنگوینی ڕەسەن و سروشتیم لێیان بەرهەم دەهێنا. بەڵام جەنگ و ئەو بارودۆخە گرانەی سووریای تێکەوت، کاریگەرییەکی زۆر خراپی لەسەر پاشەکشەی هەنگەوانی و سەرچاوەی بژێویم دانا. لە لایەکی ترەوە بەکارهێنانی مادەی کیمیایی لە کشتوکاڵدا هۆکارێکی تر بوون بۆ مردنی هەنگەکان. ئەوەی ڕاستی بێت لەناوچوون و لەدەستدانی ئەو هەنگانە بە تەنها لە ڕووی ئابوورییەوە زیانی نییە، بەڵکو کاریگەری خراپی لەسەر نەریت و کەلتوور و سەرچاوەی خۆراک و دەرمان هەیە. بۆیە داواکارم هەمووان زیاتر گرنگی بە پیشەی هەنگەوانی بدەن و پارێزگاری لە مانەوەی بکەن، چونکە سەرچاوەیەکی یەکجار بە بەهایە بۆ ژیانی مرۆڤ و هەسارەکەی.. ...

11/12/2024

من، نازەنین حەمەڕەحمان، ساڵی ١٩٧٢ لەدایک بووم. خاوەنی (چێشتخانە و کەبابخانەی دیار)م لە هەورامان. ماوەی چوار ساڵە هاوکاریی هاوسەر و منداڵەکانم دەکەم. لەناو سروشتە جوانەکەی گوندی (بەڵخە)دا، چێشتخانە و کەبابخانەیەکی وەرزیمان دروست کردووە. شوێنەکەمان، سیمایەکی کولتووریی ناوازەی هەیە. جیاواز لە خواردن و کەبابی بە تەمام، سروشتی شوێنەکە وایکردووە ببێتە ناوچەیەکی گەشتیاری و ڕۆژانە گەشتیارێکی زۆر سەردانمان دەکەن. لێرە، میوانەکان خزمەتێکی زۆر باش دەکرێن و باشترین خواردنی ناوچەکەیان پێشکەش دەکرێت. لە دروستکردنی ئەم چێشتخانەیەدا هەوڵمان دا سوود له بەردی ناوچەکە وەربگرین، تا بە شێوازێکی ناوازە چێشتخانەکە دروست بکەین. هیوادارم لەهەر شوێنێک، کاتێک پڕۆژەیەک، یان شوێنێکی باشتر دروست دەکرێت، لە سەرەتادا، بیر لە لایەنی کولتووریی و نەشێواندنی سیمای ناوچەکە بکرێتەوە. ...

27/11/2024

خەڵکی بە مام دەروێش بانگم دەکەن، بەڵام ناوم عەففان حەمەیوسفە. لە شارۆچکەی بیارە لە دایک بووم و هەر لەوێش ٦٨ ساڵی تەمەنم بەڕێ کردووە.سنووری دەستکرد، وڵاتەکەی من و گوندەکەمی کردووە بە دوو بەشەوە. چایخانەکەم لە نێوان ئەو دوو سنوورەدا دروستکردووە. لە سنووری چایخانەکەمدا سنوور نییە، بە بێ جیاوازی چا و شیری گەرم پێشکەش بە میوانەکانم دەکەم. ئەم چایخانە بچووکە، بووەتە شوێنێکی گەشتیاری و لە هەموو جێگەیەکەوە خەڵکی سەردانم دەکەن. ئەم شوێنەی کە چای تێدا لێ دەنێم، کەوتووەتە سنووری عێراق و ئەو شوێنەشی کە میوانەکانم لێی دادەنیشن، سنوری ئێرانە، بەڵام بەلای منەوە هەر کوردستانە. ...

20/11/2024

ناوم جومعەیە، تەمەنم شەست و دوو ساڵە، شاهیدی زۆر ڕووداوی جۆراوجۆری ئەم شارە و ئەو گەرماوە دێرینەیم کە ماوەی چوارساڵ کارم تێدا دەکرد و پاکم دەکردەوە. ئەو کات خەڵکی دەهاتنە گەرماوەکە، بەڵام لەبەر تەمەنی زۆری کە نزیکەی پێنج سەد ساڵ دەبێت، بەشێکی زۆری ڕووخاوە. ماوەی هەشت ساڵ دەبێت کردوومە بە چایخانە و لەبەر ئەو مێژووە دێرینەشی ڕۆژانە گەشتیارێکی زۆر سەردانی دەکەن. بەردەوام موزیکی کوردی و چا پێشکەش بە میوانەکان دەکەین. ئێمە نانی مێژووی خۆمان دەخۆین. ...

6/11/2024

وەک هەر ژنێکی تری ئەم کۆمەڵگەیە لە ژیانمدا هیچکات حەزم نەکردووە لە ماڵەوە کاربکەم و کارم تەنها یارمەتیدانی خێزان و خواردن دروستکردن بێت. من ویستوومە دەستی خۆم لە گیرفانی خۆمدا بێت، ڕام وایە ژنێک دەتوانێت ماڵێکی گەرم و ڕازاوەی هەبێت و خاوەنی کاری خۆی بێت. بەڵام ئەمە بۆ من قورسە کە لە شارێکی بچووکی وەک مەریواندا بژی. ناوم نگین فەتاحیە، پێشتر دووکانێکی بچووکی جوانکاریم هەبوو، بەڵام وازم لەو کارە هێنا و ئێستا شوێنێکم بۆ شۆردنی ئۆتۆمبێلەکان داناوە و بە هۆیەوە خەڵکانێکی زۆر ڕۆژانە سەردانم دەکەن، تەنانەت لە بەر زۆری کارەکە چەند کەسێکی تریشم دامەزراندووە . ...

30/10/2024

ئەم لاقە دەستکردەی لە نەخۆشخانە بۆیان دروستکردم ئازاری دەدام، بۆیە چەند جارێک گۆڕیم، تا ئەو کاتەی لاقێکی دەستکردم لە درەختی بی بۆ خۆم دروستکرد، ئیتر نازناوی حوسێن دارتاشم وەرگرت. عاشقی سرووشت و کێوەکانی کوردستانم. ڕۆژێکیان لە سەر سنوری نێوان باشوور و ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە شوێن گیا بەهارییدا دەگەڕام، لە ناکاو مینێکی بەجێماوی جەنگی ئێران و عێراق بە لاقمدا تەقییەوە و بە هۆیەوە لاقێکم لەدەستدا. بەڵام ئەو کاتەی فێری کاری دارتاشی بووم و کۆچم بۆ شاری مەریوان کرد هیوایەک لەدڵمدا دروستبوو کە لاقێکی دارین بۆ خۆم دروست بکەم. لە ماوەی بیست ساڵی کارکردنمدا، چەندین لاقی دەستکردم بۆ مرۆڤەکانی تر دروستکردووە کە بۆ هەستانەوە لە سەختییەکانی ژیان پێویستیان بووە. هەمیشە دەردەکانی دڵم بە ژەنینی شمشاڵەکەم دەردەکرد کە ئەمیشم لە چڵی درەختێکی چیاکانی کوردستان دروستکردووە. ...

23/10/2024

ئەو کەسانەی کارە دەستییەکانم لێدەکڕن گەر بزانم بۆ دیارییان دەوێت، ئەوا هەتا بتوانم پارەیەکی کەمتریان لێ وەردەگرم، چونکە دەمەوێت ئەم کلتورە لە وڵاتەکەم زیندوو بکەمەوە. ئێمەی کورد، میللەتێکی زۆر بەخشندەین، ئەمەش پەیوەندی نێوان مرۆڤەکان جوانتر دەکات، هەربۆیە منیش دەمەوێت دەستم لە جوانکردنی ئەو پەیوەندییەدا هەبێت . ناوم چاپوکە، چەندین ساڵە ئەمکارە لە شارۆچکەی کۆیە بۆ دڵخۆشی خۆم دەکەم و ماوەی چەند ساڵێکە خانەنشین بووم، ڕۆژانە دێم بە دەستی خۆم ئەم شتە بچکۆلانانە دروست دەکەم، دانیشتن لە ماڵەوە ماندووم دەکات. كڕیارەکانم خوێندکارەکانن، یان بە زۆری ژنانن. چونکە ئەوان زیاتر گرنگی بە جوانی ماڵەکان دەدەن. شوێنەکەم بچکۆلەیە، بەڵام دڵخۆشییەکی زۆر لە دڵی مرۆڤەکاندا دروست دەکات ...

15/10/2024

ئەم نەورۆزە، تەمەنم دەبێت بە شەست ساڵ و ئیتر بۆ هەمیشە واز لەم پیشەیە دەهێنم. ڕەنگە من دوایین کوردی کوردستان بم کە هێشتا هونەری چەلەنگەری (دروستکردنی کەرەستەی وەک؛ کلیل، قفڵ، سەبەتە، چەقۆ و زنجیر) بکات. ئەم بیست ساڵە، سەرقاڵی ئەم هونەرە بووم، وەک ژیان لێم ڕوانیوە و ڕۆژە گرنگەکانی ژیانی هونەریم بووە .هەموو شتێک لەو ڕۆژانەوە دەستی پێ کرد کاتێک ناو ژورەکەم پڕ کردبوو لە کارە هونەریەکانم، بەتایبەت ئەوانەی بە مقەبا و کارتۆن دروستم کردبوون، کارەکان بە جۆرێک بوون هەر کەسێک دەهاتە ماڵمان دەیوت: با بچینە ژوورەکەی بێهزاد. یەکەم کارم لە شاری سنە بوو، ئەم ساڵانەی دواتریش هەر لە سنە کارم کردووە و تەواوی ژیانم بۆ ئەم هونەرە داناوە. کارەکەم هێندە هونەرێکی گەورەیە تا کۆتای ژیان دەتوانم تێیدا بەردەوام بم، بەڵام بە داخم چونکە ڕەنگە لەبەر ژیان ڕۆژێک واز لە ژوورەکەم و هونەرەکەشم بهێنم. ...

2/10/2024

لێرە، لە گوندی شێنێ لەدایک بووم. نازانم تەمەنم چەندە، بەڵام وەک دەوترێت لە زەمانی مەلیک فەیسەڵ لە دایک بووم. ناوم عەوڵایە، خەڵکی گوندەکە بە مام عەوڵا بانگم دەکەن. لێرە گەورە بووم، هەر لێرە فێری کشتوکاڵ بووم و لێرەش هاوسەرەکەم کۆچی دواییی کرد. منداڵەکانم داوام لێ دەکەن بڕۆم لە شار لەگەڵیان بژیم، بەڵام من بە هەوای ئەم کوێستانە دەژیم و نانی من لەم خاک و ئاوە دەردێت. گەر ڕۆژێک ئەم کێوانە نەبینم، هەست بە دڵتەنگی دەکەم. ئێرە نیشتمانی منە تا ژیانم کۆتایی پێ دێت. ...