Humans of Kurdistan
پڕۆژەی Humans Of Kurdistan ئامانجیەتی فرەکەلتووریی وڵاتی کوردستان بخاتە ڕوو، لە ڕێگەی فۆتۆی ڕووخساری خەڵکەکەی و چیرۆکەکانیان.

March 14, 2021

"چل ساڵ ئەبێت خەریکی ئەم کارەم، هەر ئەو کاتەی بابم مرد دەستمپێکرد بۆ ئەوەی ئەو خەڵکە کۆمەک بکەم کە ئێحتیاجیان بوو. چەن کەسێکی کەم هەبوون کە ئەم کارەیان ئەکرد هەر کامیان لە گوندێک دەژیان، بەڵام ئێستە هەموویان مردوون و فەقەت من ماوم. گێڕانەوەی دەست و پێی شکیاو لە بابم فێر بووم، نەهاتووە پێش کە لەم چەند ساڵەی کاردەکەم خەتایەک لە من روو بدات و ببمە باعیس خەڵکی، ئەگەر نەمتوانیبێت هەر ئەو کاتە وتوومە پێیان و بۆ دکتۆر ناردوومن. ئەم ساڵانە هەموو کات درگای ماڵەکەم باز بووە و شەو و نیوە شەو خەڵک بۆ دەرمان هاتوونە لام. هیچکات بیرم لە پارە نەکردووەتەوە و فەقەت حەزم لە ئەوە بووە کە بە خەڵک کۆمەک بکەم، بۆیە ئێستەش حەز دەکەم مناڵەکانم فێربن و لە داهاتوو کە من نەمام بتوانن یارمەتیدەری خەڵک بن، بەڵام بەداخەوە حەزیان لێینیە. چەن ساڵە هاوسەرەکەم لەدەسداوە و تەنیام، بەڵام بە بۆنەی ئەم خزمەتە شوکر خەڵک دێنە لام و حورمەتم بۆ دادەنێن و تەنیا نابم، ئیتر لە ئەمە زیاتر چیم لە خوا گەرەک کە خەڵک لێم رازین". ...

March 13, 2021

"24 ساڵ لەمەوبەر لە ڕووداوێکی هاتووچۆدا قاچی ڕاستم لەدەستدا و ئیتر هەموو ژیانم گۆڕا. زۆر قورسە قاچێکت لەدەستبدەیت. دوای ئەوەی هاوسەرگیریم کرد و منداڵمان بوو، ناچاربووم هەموو ساڵەکە ئیش بکەم و هەر وەرزەی کارێک بکەم بۆ ئەوەی خێزانەکەم بژیەنم و منداڵەکانم بخوێنن. لە وەرزی هاویندا یارمەتی هاوسەرەکەم دەدەم لە ئامادەکردنی مرەبا و شیرینی بۆ ماڵان بەپێی داواکاری. بەڵام لە وەرزی زستاندا کارێکیتر دەکەم بەپێی توانای جەستەم، گەرمکەرەوەی ماڵان پاکدەکەمەوە لە ماڵەوە بەرانبەر پارەیەکی کەم. ساڵی پار ڕۆژێکیان لە ماڵ نەبووم کوڕەکەم غازی داگیرساند کە بووە هۆی سوتانی هەموو ماڵەکە، بەڵام سوپاس بۆ خواخێزانەکەم هیچیان لێنەهات. ئەو کاتە هاوڕێ، کەسە نزیکەکانم و دراوسێکانم یارمەتییاندام، بە تایبەتی دراوسێکانم کە نایانگۆڕمەوە بە ماڵی هەموو دنیا چونکە زۆر یارمەتیم دەدەن. ئەو خانووەی تێیدا دەژین لە دایک و باوکمانەوە بۆمان ماوەتەوە، موڵکی من و براکانمە، براکانم دەیانەوێت بینایەک دروست بکەن و لە شوقەدا بژین، بەڵام من ناتوانم بە قادرمەدا سەربکەوم و ناشتوانم لە شوقەدا گەرمکەرەوە پاکبکەمەوە، بۆیە بە براکانمم وت کە دەستکاری خانووەکە نەکەین ئەوانیش ڕازیبوون ". ...

March 12, 2021

"ئەوکاتەی ژیانم ناسی لەناو کۆمەڵگایەکی نیشتمانپەروەردا بووم، کەسانی دەووروبەرم باسی زمانی دایک، نیشتمانی سەربەخۆ، مافی مرۆڤ و ئازادییان دەکرد. تەواوی ئەو وشانە لەلای من زۆر قورس بوون و مانای هیچ یەک لەو وشانەم نەدەزانی تا ئەو کاتەی بۆ یەکەم جار بەشداریم لە ڕێوڕەسمی نەورۆزی کوردەواری کرد. ئەو کاتەی کە سروودی مامۆستای مۆسیقای کوردی حەسەن زیرەکم بە زمانی لاوێتی خۆم دووپات دەکردەوە. ئەو کاتە بوو دەمارەکانم هەستیانکرد بێبەشم لە زمانی دایک لە نیشتمانی سەربەخۆ، لە مافی مرۆڤ و لە ئازادی تاکەکەسی. هەر لەو رۆژەوە بە هیوای بەدەستهێنانی ئەو ئاواتانەوە ژیانم خۆشویست. خۆشترین کاتی ژیانی منی کچە کورد ئەو کاتەیە کە گەل و نیشتمانەکەم ئازاد بێت". ...

March 11, 2021

"لەدایکبووی گوندی هەنارەم و ئێستاش هەر لەوێ دەژیم. نزیک حەوت ساڵە ژنم هێناوە، ئەوکات کە هاوسەرگیریم کرد تەمەنم هەژدە ساڵان بوو، ئێستا خاوەنی دوو منداڵین. هەرگیز نەچوومەتە بەر خوێندن و نازانم سێ پیت بنووسم، تەنانەت ناتوانم ناوی خۆم و منداڵەکانم بنووسم. کە دەبینم خەڵکی قەڵەم بەدەست خەریکی نووسینی شتێکن ئینجا دەزانم چ هەڵەیەکم کردووە کە نەچوومەتە بەر خوێندن. پێمخۆشبوو بمخوێندایە و بمزانیبایە شتێکی کەم بنووسم و بخوێنمەوە. هیچ نەبا ڕەنگە بمتوانیبا لە شوێنێک دابمەزرێم. بەڵام ئێستا هەرچەند بیردەکەمەوە یان دەبێت شوانی بکەم یانیش تا دەمرم دەبێت هەر خەریکی فەلاحیی بم. ئومێدێکم بە منداڵەکانمە کە هەمیشە داوا لە دایکیان دەکەم هەوڵیان لەگەڵ بدات تاوەکو لە خوێندن و قوتابخانە سەرکەوتووبن. نامەوێت وەک منیان بەسەربێت، چونکە بەڕاستی لەهەندێ شوێن خۆم وەک کەسێکی کەڕ و ڵاڵ دێتە بەرچاو". ...

March 10, 2021

"ساڵی 1967 له‌ ئاكرێ له‌ دایکبووم. نزیكه‌ی 31 ساڵە واتا نیوه‌ی ته‌مه‌نی خۆم به‌ قاوه‌ و سوس فرۆشتن له‌ نێو بازاڕ و كۆلان به‌سه‌ربردووه‌. سه‌ره‌تا ئه‌و كاره‌م به‌ شێوه‌یەكی جیاواز له‌ موسڵ ده‌ستپێكرد. سەرنجی خه‌ڵكی ناوچه‌كه‌م بۆ خۆم رادەكێشا، ده‌له‌ی قاوه‌كه‌م له‌ مل ده‌كرد و راسته‌وخۆ خه‌ڵوزم به‌كارده‌هێنا بۆ گه‌رمكردنه‌وه‌ و هەردەم قاوەکەم گەرم بوو. ئه‌گه‌ر سه‌یری ده‌له‌كه‌م بكه‌یت شێوه‌ی جیاوازه‌، دوو به‌ش هه‌یه‌، به‌شێكی قاوه‌كه‌م تاڵه‌ و نیوه‌ی دیکەی شیرینه‌. چونكه‌ له‌ بازاڕی موسڵ و ته‌نانه‌ت لێره‌ش هه‌ر كه‌سێك به‌ شێوازێك حه‌زی له‌ خواردنه‌وه‌یه‌تی. ماوه‌ی نۆ ساڵ له‌ موسل كارمكرد و دواتر هاتمه‌ هه‌رێمی كوردستان. ماوه‌یەك له‌ دهۆك ئه‌و پیشه‌یه‌م تاقیكرده‌وه‌، شتێکی نامۆ و جیاوازبوو له‌ دهۆك له‌ وه‌رزی ز‌ستان به‌ شێوه‌ی گه‌ڕۆك به‌ پیاده‌ له‌ بازاڕ و كوچه ‌و كۆڵانه‌كانی شاره‌كه‌ قاوه‌م ده‌فرۆشت". "هاوینانیش سوسم دروستده‌كرد و ئه‌و كه‌ره‌ستانە‌ی بۆ سوسه‌كه‌ به‌كارمده‌هێنان هه‌ر له‌ سروشتی كوردستان ده‌مهێنا. له‌ شێوه‌ی ره‌گی دار بوو و له‌ شوێنی به‌ست و لێوار رووباره‌كان ده‌ستمده‌كه‌وت. خواستی زۆری له‌سه‌ربوو . چونكه‌ خه‌ڵكی وه‌ك ده‌رمان به‌ كاریانده‌هێنا بۆ مه‌عیده‌ و قۆلۆن و نه‌خۆشی شه‌كرە. دوای چه‌ند سالێك كاركردنم له‌ دهۆك دووباره‌ گه‌ڕامه‌وه‌ ئاكرێ، له‌ ئێستاشدا رۆژانه‌ سێ بۆ چوار كاتژمێر له‌ نێو بازار و گه‌ڕه‌كه‌كانی ئاكرێ به‌رده‌وامم و ژیانی رۆژانه‌ی ماڵ و خانه‌واده‌كه‌م دابین ده‌كه‌م و هاوڕێیه‌تی باشم به‌هۆی پیشه‌كه‌مه‌وه‌ دروستكردووه.‌ رۆژانه‌ ئه‌گه‌ر نه‌چم بۆلای موشته‌ریه‌كانم و قاوه‌ و سوسیان پێشه‌كه‌ش نه‌كه‌م، له‌ رێگه‌ی مۆبایله‌وه‌ تەلەفۆنم بۆ ده‌كه‌ن و له‌ ته‌ندروستیم ده‌پرسن". ...

March 9, 2021

"زەمانی قەدیمی ئێمە پڕبووین لە کار و کوێرەوەری بەڵام ئێستا بە تەواوەتی ژیان خۆشترە چە بۆ ژنان چە بۆ پیاوان. کاروباری ژیان رەحەتترە. برام شەهید بوو وە کوڕم کوژرا، ئەمانە زۆر بۆم سەخت بوو. لەوانەیە هەندێجار ناخۆشتربێ کاتێک کە مەرگ بە شێوازێکی ناحەز خۆی پیشان دەدات. بۆ من بە ناخۆشترین شێواز خۆی نیشانیدا کاتێک کوڕەکەم لە گەڵ یەکێک لە هاوڕێکانی بەیەکەوە گاڵتە و شۆخیان دەکرد و بەهۆی دەرچوونی تاپڕ گیانی لەدەستدا. کوڕەکەم خاوەنی ژن و منداڵە و دوو کوڕی هەیە، چونکە دەمانزانی ئەو هاوڕێیەی کوڕەکەم بێگوناحە و تاوانبار نییە بەخشیمان و هەر بەخۆشی لەگەڵ ئەو بنەماڵە هاتوچۆ دەکەین. برایەکەشم بە مین گیانی لەدەستدا. ئەوانە خەفەتی ژیانی من و بنەماڵەکەم بوون. بەس زەلیل و کەفتەکاری جێگە نەبین، چونکە سەختە بم بە ملی منداڵەکان و ئەزیەتیان بدەم. لەم ساڵانە زۆر بووەتەوە ئەو دایک و بابانەی کە کەفتەکاری جێگە ئەبن و چەند سەختیان لێ دەچێت کاتێک کە مناڵ بەخێویان دەکات". ...

March 8, 2021

"کاتێک تەمەنم حەوت ساڵان بوو دایکم فێری کاری دەستی کردم، نزیکەی 28 ساڵ لەمەوبەر دەکات. ئەو کاتە لەگەڵ دایکم کارم دەکرد بۆ ئەوەی فێربم بەڵام لە 15 ساڵیدا بە تەواوی فێربووم و دەستمکرد بە کار. هەرچەندە ئەم کارە زیاتر کەسانی گوندەکان دەیکەن تاوەکو کەسانی شار. کاری دەستی فشاری دەروونیم کەمدەکاتەوە و لە لایەنی داراییشەوە یارمەتیشم دەدات. هاوسەرگیریم کردووە و دوو کوڕم هەیە، هێشتا منداڵن بەڵام کاتێک گەورەبوون فێری کاری دەستییان دەکەم و ئەوانیش دواتر منداڵەکانیان فێربکەن. ئاواتەخوازم ئەم عادات و تەقالیدە هەر بمێنێت. هەروەها زۆربەی دراوسێکانم و کەسە نزیکەکانم و هەندێک لە هاوڕێکانم فێرکردووە. دایکم ئێستا ناتوانێت کار بکات لەبەر ئەوەی چووەتە تەمەنەوە و بە باشی نابینێت. ئێستا بەشداریمکردووە لە پێشانگای کاری دەستی و وێنە و زۆر دڵخۆشم بە بەشداری کردنم". ...

March 7, 2021

"نزیکەی 50 ساڵە لەم چایخانەیە ئیش ئەکەم. چایخانەی شەعب یادەوەرییەکی جوانی باوکم و سلێمانییە بۆ ئێمە و رۆژانە لەگەڵ براکانم لێرە کار دەکەین. چایخانەکە بۆ ئێمە بووەتە بژێوی ژیان و بۆ سلێمانیش مەڵبەندێکی رۆشنبیرییە. هەوڵمانداوە تەنها چایخانەیەک نەبێت، بەڵکو شوێنێک بێت بۆ کۆبوونەوەی نووسەر و هونەرمەندان و دیوارەکانی چایخانەکەمان وەک مۆزەخانەیەک لێکردووە بۆ وێنەی کەسایەتییە گەورە و ناسراوەکانی کورد. کتێبخانەیەکمان هەیە کە خەڵکێکی زۆر سوودی لێدەبینن. هەستێکی خۆشە بۆ ئێمە کە ناوی سلێمانی دەهێنرێت، لەگەڵیدا ناوی چایخانەکەی ئێمەش دەهێنرێت. رۆژانی جومعە هونەرمەند و سیاسییەکان سەردانمان دەکەن و وێنەی یادگاری لە چایخانەکەدا دەگرن. هەتا تەمەنم مابێت لەم چایخانەیەدا دەبم و بەردەوام دەبم چونکە ئێرە وەک ماڵی دووەمم وایە". ...

March 6, 2021

"رۆژێك دوكانه‌كه‌م نه‌كه‌مه‌وه‌ له‌ ڕووی ده‌روونییه‌وه‌ زۆر دڵته‌نگ ده‌بم. نه‌چوومەتە قوتابخانه‌ و 13 ساڵە‌ پیشه‌م بووەته‌ ماسی فرۆشتن. بیرمدێت سه‌ره‌تا شاگردی پیاوێكی ئێزیدی بووم،‌ له‌ سنووری دهۆك ماسییان به‌ پیكاب ده‌هێنا و من لێره‌ ساغم ده‌كرده‌وه‌، تا وای لێهات خۆم هه‌وڵمدا دوكانێكی تایبه‌ت به‌ فرۆشتنی ماسی بكه‌مه‌وه‌. ماڵی ئێمە‌ نۆ سه‌رخێزان بووین، ژیانمان له‌سه‌ر ماسی بوو. دوای هه‌وڵه‌كانی من كاره‌مان بەشێوەیەک فرا‌وان كرد تەنانەت باوك و برا و زاواکەشمان كاریان له‌گه‌ڵ ده‌كردم. له‌ ئێستادا باوكم و براكه‌م به‌ ئۆتۆمبێلی تایبه‌ت ماسی به‌ شێوه‌ی گه‌ڕۆك له‌ گوند و لادێكانی به‌رده‌ڕه‌ش ده‌فرۆشن. سوپاس بۆ خوا متمانه‌مان دروستكردووه‌ له‌ نێو خه‌ڵك. به‌ حوكمی ئه‌وه‌ی نیوه‌ی ته‌مه‌نم له‌ ماسی فرۆشتن ڕایی كردووه‌ هه‌ر سه‌یری ماسی بكه‌م ده‌زانم هی ناوخۆیە یان ده‌ره‌وه‌، جۆره‌كانی زۆر به‌ باشی ده‌ناسم و زۆرجار له‌ شاره‌كانی تریش ته‌له‌فۆنم بۆ ده‌كه‌ن و داوای ماسی ده‌كه‌ن. له‌ ئێستاشدا باشترین و پڕفرۆشترین ماسی له‌ سنووره‌كه‌ی ئێمه‌ سۆره‌ ماسییه‌ كه‌ له‌ فیشخاپووری‌ سنووری پارێزگای دهۆكەوە بۆمان دێت. ئێستا پیشەکەم لەگەڵ خوێنم تێکەڵ بووە و ناتوانم وازبهێنم". ...

March 5, 2021

"تەمەنم 18 ساڵە و لە هەموو براکانم گەورەترم. لەوکاتەی چاوم بە ژیان هەڵهێناوە خەریکی مەڕ بەخێوکردنم لەبەر ئەوەی باب و باپیرانم هەمان کاریان کردووە. قەت نەچوومەتە خوێندنگە، لەبەر ئەوەی لە گوند بووم و هیچ خوێندنگەیەک نەبوو لە گوندەکەمان و تاوەکو ئێستاش هیچ خوێندنگەیەک نییە. هیوادارم خوێندنگەیەک لە گوندەکەمان هەبێت بۆ ئەوەی کاتێک هاوسەرگیریم کرد منداڵەکانم بنێرم و فێری خوێندەواری بن. زۆر بە کەمی دەچمە ناوشار، کاتێک گەنجی هاوتەمەنی خۆم دەبینم دەچن بۆ خوێندن زۆر بێتاقەت دەبم چونکە من نەمخوێندووە. بەڵام ئێستا ناتوانم هیچ شتێک بکەم جگە لە بەخێوکردنی مەڕەکان، خێزانەکەمی پێدەژیەنم لە ڕێگەی فرۆشتنی بەرهەمەکانییەوە وەک شیر، خوری و گۆشتەکەی. ئەم ساڵ، ساڵێکی وشک بوو بۆ ئێمە، تاوەکو ئەمڕۆ بە ڕێژەیەکی پێویست باران نەباریووە، وا دەگەینە سەرەتای بەهار و هێشتا گیا گەشەی نەکردووە. زیانێکی زۆری لێداوین چونکە عەلەفێکی زۆرمان کڕی لەبری ئەوە و نزیکەی نیوەی مەڕەکانم فرۆشتووە بۆ کڕینی عەلەف". ...

March 4, 2021

"زۆر منداڵبووم کاتێک دەستم بەو کارە کرد، لە کاشی سڕینەوەی مەتبەخەوە دەستمپێکرد. قەت بیرم ناچێت کاتێک قۆناغێک لەکارەکەم چوومە پێش و بووم بە قاپشۆر. ئەوەندە بچووک بووم دەستم نەدەگەیشتە سەر مەغسەل ناچار تەختەیەکم لەژێر پێم دادەنا. نەوەستام و بەرگەی هەموو ناخۆشییەکانم گرت تا لەکۆتاییدا بوومە شێف .ئێستا کە هەشت ساڵە شێفم و ئەوەی دەیزانم بەرهەمی هەموو ئەو ڕۆژانەیە کە پڕبوون لە نەهامەتی. شوکری خوا دەکەم کە ئێستا مانگانەیەکی باش وەردەگرم. ڕۆژانە خواردنی 80 کەس ئامادە دەکەم. تەنها بۆ جارێکیش کەس گلەیی لە خواردنم نەبووە، ئەوەش بۆ من زۆر مایەی خۆشحاڵییە. ئەوەندەی دەرفەتم هەبێت لەماڵەوە یارمەتی دایکم دەدەم لە خواردن دروستکردن. ئومێد دەکەم ڕۆژێک زەواج بکەم و ئاواش یارمەتی هاوسەرم بدەم". ...

March 2, 2021

"خۆشترین کاتی ژیانم ئەو کاتانەیە کە مۆسیقا گوێئەدەم و لەگەڵی کاری هونەری دەکەم، تەواوی هونەرەکان جێگەی ڕێزیان هەیە چونکە ژیانمان بە تەواوی دەگۆڕێت، بۆ من وا بوو بۆیە لە دوای ماوەیەک کاری تەراحی و کاریکاتۆر بەردەوام بووم و وێنەگریشم دەستپێکرد. ئەم ساڵانە زۆرترین کاتم بۆ وێنەگری داناوە چونکە خۆشترین کاتی بۆم خوڵقاندووە. ناخۆشترین کاتم ئەو کاتەیە کە بەعنوان مرۆڤێک وجودم هەبێت بەڵام بە سوود و بە کەڵک نەبم و ئومێدم بە ژیان نەبێت. لە ڕوانگەی منەوە ژیان فرسەتێکە بۆ ئینسان دەبێت زندگی کەین و هەرچەن کەیفیەتی ژیان باشتر ببێت باشترە، چونکە ئەو باش بوونەی هەموو جیهان دەگەرێتەوە. نابێت بێخەیاڵی ژیان بین و بڵێت ئەڕوات و گرینگی پێنەدەین. زۆر جار دەتوانی ژیان بە دڵی تۆ بێت و خۆمان داهاتووی خۆمان بسازنین. داهاتوو بۆم گرینگە چونکە دەزانم کاتێک گەیشتمە داهاتوو بیر بە ئێستەم دەکەم و هەر بۆ ئەمەش هەوڵدەدەم ئێستەم بە دروستی بڕواتە پێش و بە ئێستەم زیاتر بەها بدەم". ...