Humans of Kurdistan
پڕۆژەی Humans Of Kurdistan ئامانجیەتی فرەکەلتووریی وڵاتی کوردستان بخاتە ڕوو، لە ڕێگەی فۆتۆی ڕووخساری خەڵکەکەی و چیرۆکەکانیان.

March 26, 2023

"لە منداڵییەوە لەم قاوەخانەیە کار دەکەم و لە باوکمەوە بۆم ماوەتەوە. ئەو ٧٠ ساڵ لەمەوبەر بە قوڕ و دار دروستیکردووە. ئەم قاوەخانەیە بووە بە شوێنێکی سەرەکی بۆ خێزانەکانی عامودا، رۆشنبیران، دکتۆر و جوتیاران کە تیایدا کۆدەبنەوە و هەروەها ئێستا بووەتە شوێنەوارێکی کۆن لە شارەکە. قاوەخانەکە دەستکاری ناکەم و نوێی ناکەمەوە، چونکە بۆنی باوکمی پێوەیە و بەشێکە لە رابردوو و سەردانکەرانیش بەمشێوەیە بەدڵیانە. ناتوانم لە قاوەخانەکە دووربکەومەوە لەبەرئەوەی بەشێکە لە من و شوناسم، دوای مردنیشم بەجێیدەهێڵم بۆ منداڵەکانم." ...

March 12, 2023

"عوسمان کێمنەیی یان عوسمان هەورامیم پێدەڵێن، ساڵی ١٩٣٦ لە ئاوایی کێمنە لەدایکبووم. تەواوی بنەماڵە و تیر و تایفەم دەنگخۆشبوون و گۆرانیان دەگووت. من لە بەشی هەورامانی لهۆنم بەڵام وەکو شوناسنامەی گۆرانی هەورامی و سیاچەمانەی هەورامان لێم ناو ئەبرێت. لەمنداڵییەوە حەزم بە گۆرانیوتن بووە بەڵام ساڵی ١٩٦٤ دوای بڵاوکردنەوەی یەکەم گۆرانیم لەڕادیۆی کرماشان ناسرام. ناتوانم بڵێم چەن گۆرانیم وتووە چونکە کەس نەبوو کۆی بکاتەوە و خۆشم هیچ سەوادم نییە و خوێندن و نووسین نازانم. لە ساڵانی ١٩٥٦ی میلادی کە زەبت هاتە مەنتەقەکەمان و نەواریان تومار دەکرد، ئەگەر رۆژێک حەوت سەعات گۆرانیم وتبێت خودا دەزانێت ئەکاتە چەن گۆرانی. بەڵام ساڵی ١٩٩٢ دەرمانخوارد کرام و بەداخەوە دوای ئەوە ئیتر نەمتوانی گۆرانی بڵێمەوە" ...

March 6, 2023

"بۆ نیو سەدە دەچێ پەڕەچیم لە خانەقین، چەندجارێک ویستوومە وازبهێنم، بەڵام خۆشەویستی موشتەرییەکانم وایان کردووە بەردەوامبم. خێزانی وا هەیە هەموو ساڵێک دۆشەک، لێف و سەرین لای من دەکڕێ یان نوێی دەکاتەوە. ئەوان ڕاهاتوون لەگەڵ ئەو شتە سروشتییانە، بەڵام بەداخەوە وردە وردە خەڵک مەیلی لە هیچ شتێکی خۆماڵی نەماوە، کەلوپەلی بیانی زۆر هاوردە دەکرێ و خەڵکیش تا ئەوانە هەبن ئامادە نین چەندین ڕۆژ چاوەڕێی شتی دەستکرد بکەن. کاری ئێمە ماندووبوونی جەستە و مێشکی تێدایە، هەموو کات مێشکت ماندووە چونکە دەبێ ئاگات لە دانە بە دانەی ئەو تەقەڵانە بێت کە لێیان دەدەی. چاویش لەولاوە بوەستێ کە تەرکیزی وردی دەرزی و سوژن وێرانی دەکات. هەستم بەوە کردووە چاوەکانم تەواو هێزیان لێ بڕاوە، بەڵام ئیتر ئەوە ژیانە و پڕە لە مەشەقەت، هەتا ئێرەم هێناوە تازەش ئیتر دەبێ لەگەڵی بڕۆم." ...

March 2, 2023

"وەختێ لە تارانەوە گەڕامەوە بۆ هەورامان بە دوای گۆڕانکاری بووم لە بواری کارە دەستییەکان. سەرەتا پێشوازیم لێنەکرا و دژبە من وەستان، بە یەکەم کارەکانم کە وەکو پێشانگایەک لە گوند دامنا پێیاندەگوتم من بەم کاری دارتاشینە خەریکی بت دروستکردنم و بتپەرەستی ڕەواج ئەدەم. ئەوکاتە بەنداو دروستدەکرا و خەریکبوون هەموو جێگەیەکیان هەڵدەتەکاند، دەستمکرد بە جەمکردنەوەی دارەکان بە بن و ریشەوە و کارم لەسەر دەکردن. وردە وردە کارەکانم لە نێو مەردم داکەوت و حەزیان لێکرد، ئێستە خەڵک خۆیان دارێک دەبینن دەینێرن بۆم و ئەڵێن کە بۆ کارەکانم بە کاری ببەم." ...

February 26, 2023

"دوای ئەوەی ساڵی ٢٠١٩ تورکیا شارەکەمانی داگیرکرد، لە کامپی نەورۆزی شاری سەرێ کانێ نیشتەجێبووم. کاتێک تورکەکان گەیشتن من نەمتوانی هەڵبێم چونکە نەخۆشبووم. رۆژێکیان کوڕە ٢٥ ساڵەکەم چووە دەرەوە بۆ ئەوەی دەرمانەکانم بۆ بهێنێت بەڵام نەگەڕایەوە، دواتر هەواڵمان پێگەیشت لە یەکێک لە زیندانە تورکییەکانی باتمان زیندانی کراوە. لەو ساتەوە ژیانم سەرەوژێر بووە، هەرچەندە نەخۆشم بەڵام خەیاتی دەکەم بۆ ئەوەی پارەی بۆ بنێرم. ئەو هیوایەی کە ماومە لەژیاندا ئەوەیە بتوانم جارێکیتر چاوم پێیبکەوێتەوە." ...

February 22, 2023

“Mi du nevîyên xwe winda kir, yek jê 3 salî û yê din 7 salî bu. Mi kurê xwe û bûka xwe winda kir. Hemû di bin xirbeyan de man. Cinazeyê nevîyên mi û bûka mi derxistin. Yê kurê mi ev çend roj hêj dernexistine. Ez ji mêrik re dibêjim 'herin binêre' ji min re dibêje ‘bêhn tune ye’ ê ku bêhn tune dibe ku sax be? Çima hûn dernaxin? Ma bila bimrin? Li xirbeyên ser rê dixebitin lê hêj dest nedane vir. Ji bo werin vir mi xwe avêt ber kemçeyê. Kurê mi 22 salî ye. Ez nikarim dengê xwe bidim bihîstin.” ...

February 8, 2023

"تەمەنم ٧٢ ساڵە، لەدایکبووی عامودام و هەر لەوێش دەژیم. کاتێک منداڵبووم بوارم بۆ نەڕەخسا بچمە قوتابخانە و ئەوکاتە فێری نووسین و خوێندنەوە نەبووم. کە تەمەنم بوو بە ٥٠ ساڵ، هاوسەرەکەم فێری نووسین و خوێندنەوەی کردم بە زمانی کوردی، هەوڵێکی زۆرمدا تا فێربووم. ساڵی ٢٠١٤ گەشتم کرد بۆ ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا کە کوڕەکەم لەوێ دەژی. کوڕەکەم و هاوژینەکەی کاریان دەکرد و من تەنیا لە ماڵەوە دەمامەوە، هەر بۆیە بڕیارمدا دەستکەم بە خوێندنەوەی کتێب. دوای چەند ساڵێک یەکەم هەنگاومنا لە نووسینەوەی کتێبەکەم بە ناوی Biranina Jineke Kurd لە کتێبەکەدا باسی چیرۆکی ژیانی خۆمم کرد هەر لە منداڵییەوە وەک ژنێکی کورد کە خەڵکی عامودایە لەرۆژئاوای کوردستان، ساڵی ٢٠٢٢ گەڕامەوە بۆ عامودا و چاپمکرد. هەر لە منداڵییەوە خەونمبوو فێری خوێندن و نووسین بم، ئەوەتا من لە کۆتاییدا توانیم ئەم خەونە بەدیبهێنم کتێبێک بنووسم و لە ئێستادا لە گەرمەی نووسینی کتێبێکی دیکەم." ...

February 5, 2023

"کوتینی خاڵ لەناو کوردەواریدا مێژووێکی درێژی هەیە. شکور ئەو دیاردەیە ئێستا تۆزێ کاڵ بۆتەوە و تەنانەت لە هەندێ شوێن هەر نەماوە. ئێستا خەڵک بە شێوازی (تاتۆ) دەیکەن کەبەڕاستی ئازاری کەمترە هەم جوانتریش دەکرێت وەک لە پێشوودا. ئێستا هەمووی بەئامێر دەکرێ نەک بە دەست وەک لە کۆندا دەکرا. من لەسەرەتای حەفتاکان ئەو خاڵانەیان بۆ کوتیم، بۆ خانمێکی وەک من بۆ ئەو کات زۆر جوان بوو، بگرە بۆ بەرامبەریشم زۆر سەرنجڕاکێش بوو. ئیتر ئەو کاتە بیرکردنەوەم وەک ئێستا نەبوو، دەنا بەڕاستی زۆر لێی پەشیمانم، لەترسی ئازارە زۆرەکەشی ناوێرم لایدەم، جگە لەوە ئاسەواری زۆر ناشیرین جێدێڵێ، بۆیە تێیدا ماوم لەوەی نازانم چی لێ بکەم." ...

February 1, 2023

“Ez texmîn dikim ku di jiyanê de ji tîbûnê xerabtir tiştek tune. Dema ez zarok bum jî li gund av tune bu, va emrê mi gihîşt 60an dîsa av tune ye. Li gund 150 mal û 40 hezar sewal hene lê av tune ye. Bi salan e em ava xwe ji bîran distînin. Sewalan li vir av didin û ji bo malê jî em bi kera divin malê. Ava bîran ji bo tenduristiyê jî zirar e. Lê em mecbur in. Ku baran nebare emê bê av bimînin. Îsal pir ziwa ye û ev ziwahî di mehên havine de dê ji bo me bibe pirsgirêkek mezin. Belkî em tî bin, belkî em bi hesreta dilopek avê bimirin. Ger wiha bidome li gundan jiyan namîne, dê hemû gundî koçber bibin.” ...

February 14, 2023

"١٤ ساڵە دەف لێئەدەم، لەوکاتەوەی چووم بۆ زانکۆ لە شاری یەزد، هەستمکرد دەف لە خوێنمایە و لەوێ چوومە لای مامۆستا، دەیانزانی کە کوردم رێزێکی زۆریان لێمدەگرت. لەوێ لەگەڵ گرووپێکی موسیقا ئاشنابووم و شەوانە ئەچووینە داوێنی کەژ و کێو مۆسیقامان لێئەدا و چەن کەسێکیش بوون گۆرانیان دەخوێند. لە تەک گرووپێکی شانۆش هاوکاریمکرد و چەن رۆژێک لەو شارە شانۆمان بوو. لەو ماوەی دەف لێئەدەم لەتەک زۆر ساز و لەشوێنە جیاوازەکان وەک مزگەوت، خانەقا و شارە جۆراوجۆرەکانی رۆژهەڵات، باکوور و باشووری کوردستان و شارەکانی ئێران دەفم لێداوە. کارم بۆ گۆرانیوێژە کورد، فارس و تورکەکان کردووە و چەنجار لە رێوڕەسمی پیرشالیار بەشداریمکردە.بەڕای من موسیقا جۆرێکه بۆ هەموو هەستیک ئەوێت، چ رۆژهایێک بنیام نارەحەته، چ رۆژهایێک که خۆشیت هەیه و چ کاتێک که بیری خوا دەکەیت، موسیقا رێیەکە بۆ گەشتن به دونیایێکی تر." ...

January 22, 2023

“Dema zivistên tê hemû gund vala dibin. Tenê kal û pîr li gunda dimînin. Ji ber ku derfetên kar li gund tune ye hemû ciwan ji bo bixebitin diçin bajarên rojavayê Tirkiyê. Em kal û pîr tenê li gundan dimînin. Ji ber wê navê mehên zivistanê ji bo me tenêtî ye. Em dimînin zarokên me diçin. Nêzî çar mehan ev tenêtî dewam dike. Hemû karê gund em dikin. Zehmete lê em mecburin. Dema dibe bihar hinek tên hinek jî li bajaran dimînin. Em bi hesreta wan rojên berê ne. Xwezî ew derfetên ku berê li gundan hebu aniha jî hebuna. Lê mixabin tune ye. Av kêm buye, berf û baran kêm buye. Ji ber ev kêm bune çandinî jî ne weke berê ye. Gelek salan ji bêavî hemû tiştên me dişewitin. Êdî dinya ne weke bere ye.” ...