Humans of Kurdistan
پڕۆژەی Humans Of Kurdistan ئامانجیەتی فرەکەلتووریی وڵاتی کوردستان بخاتە ڕوو، لە ڕێگەی فۆتۆی ڕووخساری خەڵکەکەی و چیرۆکەکانیان.

December 19, 2020

"پێشتر پێیان دەگوتم کچە هەنجیرفرۆشەکە، لەو دەستەواژەیە تێدەگەیشتم، بەڵام ئێستا زۆرینەی گەشتیار کە دەوەستن و شتم لێ دەکڕن و پێم دەڵێن مۆنالیزاکەی کوردستان. ناشزانم ئەوە یانی چی! بەڵام دەزانم کە زۆرینەی خەڵکی خۆشیان دەوێم و وێنەم لەگەڵ دەگرن لەبەر چاوە جوانەکانم. زۆر خۆشحاڵم کە ئاوا بەتامەزرۆیی سناپم لەگەڵ دەکەن. ئەو بەناوبانگبوونەشم تا ڕادەیەکی زۆر هۆکاربووە بۆ ئەوەی زیاتر سوودمەندبم لەکارەکەم. بۆ کچێکی نۆ ساڵانی وەکو من ئەو کارە زۆر شیاوە لەبەر ئەوەی شوێنی وەستانم لەسەر شەقامی سەرەکی بلێ و بارزانە،کە چەند مەترێک لەماڵەکەی خۆم دوورە." ...

December 18, 2020

"ئێمە خەڵکی ماردینین، 10 ساڵ لەمەوبەر بەهۆی ئەوەی باری ئابووری سووریا جێگیربوو و هاتوچۆکردنیش لە تورکیاوە بۆ سووریا ئاسانبوو، بۆ دەستکەوتنی کار هاتینە قامیشلۆ. بەڵام بەداخەوە لەگەڵ هاتنی ئێمە جەنگ دەستیپێکرد. زۆر بیری خاکەکەمان دەکەین، بەڵام بەهۆی خراپی دۆخی ئەمنی و داخرانی سنوورەکانەوە ناتوانین بگەڕێینەوە بۆ ماردین و سەردانی کەسوکارمان بکەین. ئێمە دوو خووشک و سێ براین، زۆر حەزم لە خوێندن بوو، بەڵام لەبەر ئەوەی پێویستبوو کار بکەم، لە پۆلی حەوت من و برایەکم وازمانهێنا. دایک و باوکم بەتەمەنبوون و نەیاندەتوانی کاربکەن. لە زۆر بواردا کارمکردووە بەڵام لە هیچیاندا سەرکەوتوو نەبووم تاوەکو ئەوکاتەی لەگەڵ برا بچووکەکەم عەرەبانەیەکمان کڕی و کۆکتێلمان دەفرۆشت، سوپاس بۆ خوا لەمەدا سەرکەوتووبووین. ژیانمان وەکو منداڵەکانی دیکە بەسەرنەبردووە، ئەگەر من و براکەم کار نەکەین ناتوانین بژێوی خێزانەکەمان دابین بکەین، ئەوکاتە دەبێت هاوکاری لە خەڵک وەربگرین." ...

December 18, 2020

"برا و کەسوکاری زۆرم لەدەسداوە، دایک و باب و هەموویان بە شێوازی جۆراوجۆر. تەسادوف و جەنگ و لەم چەن ساڵەی ڕابردوو خانووەکان تازەبۆتەوە و ئێمەش خانووەکەمان تازەکرد، بێجگا ئەم دیووە، ئێرە پڕە لە بیرەوەری و دڵم نایەت خراپی کەم. پڕە لە وێنەی کەسوکارم، وێنەکان بەشێکن لە بیرەوەری ژیانم ئەوکاتانەی بە خۆشی سەبتکراون. نەوە و مناڵەکانی خۆمیش دێنە ئەم دیووە و هەستێکی خۆشیان پێ ئەدات، لای یەک ئەمێنین و لەگەڵم وێنەدەگرن، ئێرە دیوی ڕابردووی منە، دیوێک کە هەرکەسێک بێتە ئێرە تەواوی کەسوکاری من بەیەکجار دێتە بەر چاوی." ...

December 17, 2020

"ماوەیەکی زۆر لە دۆخێکی ناخۆش و نەبوونیدا ئەژیام، لە هەوڵدانیش بەردەوامبووم سوودی نەبوو، بەڵام ئەگەر خاوەنی کۆمەڵێک هاوڕێی باشبیت کاتێک یارمەتیت ئەدەن زۆر ئاسان ئەتوانی ئەو دۆخە تێپەڕێنیت، سوپاس بۆ خوا من خاوەنی ئەو جۆرە هاوڕێیانە بووم کە توانییان هاوکارمبن و یارمەتییاندام هەمیشە سوپاسیان ئەکەم، لەگەڵ بوونی ئەوانیش دایکم گرنگترین کەسی ژیانم بوو هەم دایک بوو هەم دەوری باوکێکیشی ئەبینی بۆم، هیوادارم بتوانم ئەو قەرەبووە بکەمەوە کە دایکم لە پێناو مندا بەخشی، لە ئێستادا خاوەنی کاری خۆمم و زۆر بە سەربەرزی ژیان بەڕێ ئەکەم، لەگەڵ ئەوەشا بەردەوام هاوکاری ئەو گەنجانە ئەکەم کە دێنە لای من کار دەکەن." ...

December 17, 2020

"تەمەنم 100 ساڵە، لە تەمەنی 18 ساڵیدا هاوسەرگیریم کرد، چەند منداڵێکم بوو هەر یەکەیان ڕۆیشتن بەڕێگەی خۆیاندا، 23 ساڵ لەمەو پێش بینینم لەدەستدا وە ساڵێک دوای ئەوە مێردەکەم کۆچی دوایی کرد. بەڵام من لە ڕێگەی دڵم ژیان دەبینم و هەست بە جوانییەکانی دەکەم، بەڵام دڵم گەیشتە قۆناغێک ئازاری زۆری چەشت بەهۆی لەدەستدانی چەند کوڕێکم لە جەنگی سوریادا. کوڕێکم شەهید بوو، کوڕەکەشی کە بەناوی ئەوەوە ناوماننا، بەڵام ئەویش شەهید بوو. لەدوای لەدەستدانیان خۆشیم لە ژیان نەما وە هەستی بیستن و بینینم لەدەستدا، لە خەفەتدا دەژیم تا ئەو ڕۆژەی قەدەرم یەت." ...

December 16, 2020

" تەمەنم ١١ ساڵ بوو كە بۆ یەكەمجار جیاواز لە كتێبەكانی قوتابخانە كتێبم خێندەوە، ئەمیش كتێبی سینوھەی میسری بوو، ھەر چەند بابم پێی دەگوتم ئەو كتێبانە بۆ تەمەنی تۆ نابێ، جوابم نەدەداوە، شانازیم بە خۆم دەكرد كە ئێستا من لە ھاوەڵەكانم زیاتر دەزانم، بەردەوام كتێبم دەخێندەوە و وردە وردە پرسیارەكان لە ناو مێشكم خۆیان دەنواند بەڵام وڵامی پرسیارەكانم بۆ نەدەدیتراوە، ھانام بۆ بابم برد، -بابە، خودا چی و كێیە؟ -ڕۆڵە خودا پارچە نوورە و بەدیھێنەری ئێمەیە -ئێمە لە كۆێوە بەدی ھاتووین؟ -بە پێی فەرموودەی خودا، لە دایك و باوكی ئەوەڵ، حەزرەتی ئادەم و حەوا -كە مردین بۆ كۆێ دەچین؟ -كەس نازانێ...

December 15, 2020

"لەکۆڵانەکانەوە دەستمپێکرد و لە یانەیەکی گەورەی وەکو هەڵەبجە تەواومکرد. چیرۆکی ئاستبەرزی و بەناوبانگیم چەنێک خۆم تێیدا پاڵەوانم ئاواش باوکم بە پاڵەوانێکی شاراوەی پشت سەر کەوتنەکانم دەزانم. ئەو تەنیا باوک نەبوو، بەڵکو قەڵایەک بوو بۆمن. لە شارێکی وەک هەڵەبجەدا یاریکردن بە جلی وەرزشییەوە بۆ کچێکی وەک من لەبەردەم هەزارەها خەڵک ئاسان نییە ئەگەر پاڵنەرێکی باشت لە پشت نەبێت. جیا لەوەش من لەناو خەڵکی زۆر بەناو ڕۆشنبیریش تانە و توانجم لێ دەدرا کە پێیان وابوو وەرزش و باڵاپۆشییان نەگوتووە! بەڵام بە پشتیوانیی خوا و خێزانم توانیم هەموو بەربەستێک بشکێنم و بگەم بەوەی لە منداڵیەوە خەونمبووه. ئێستاش توانیومە لەگەڵ گەورەترین یانەی کوردستان گرێبەست بکەم کە ئەویش یانەی هەولێرە." ...

December 15, 2020

"ماوەی 34 ساڵە لە شارە خنجیلانەکەی جوانڕۆ سەر بە پارێزگای کرماشان دەژیم. لە تەنیایی و مردن زۆر دەترسم و بیرکردن پێشی بۆم ناخۆشە. ئەوەی کە لەم ماوەیە بۆم بەسەرهات تەواوی خۆشی و ناخۆشییەکانی ئەم تەمەنەمی برد. لەماوەی ئەو چەندین ساڵە توندڕەوی ئیسلامی پەرەی بەخشیبوو لە چەن شارێکی نێزیکمان، شەوێکی زۆر ساردی زستان لە سەر ئیشوکاری خۆم لە دوکان چەند کەسێک کە سەروچاوی خۆیان پۆشیبوو، قەمە بەدەست هاتن و هەموو دوکانیان شڵەژاند و تەنانەت خۆمیشیان بریندارکرد. ئەمە ناخۆشترین بەسەرهاتی ژیانم بوو وەک چۆن ئەوەی بیرەوەری جوان لە داهاتووی ژیانمبوو هەمووی پڕ بوو لە ئاشفتگی. ئەوەی کە لە جیهان مرۆڤایەتی بریندار دەکا، کەسانێکن کە تەنیا خۆیان بە حەقیقەت دەزانن و ڕێز بۆ بیروڕاکانی دیکە ناگرن و هەمووی ڕەتدەکەنەوە. ئێستەش وا بیر ئەکەم لە ئەو شەوە خراپترم نەبوو چون بە ناحەق بوو و هیچ کات نەمتوانیوە لە بیریکەم. چەن ساڵی پێ چووە بەڵام ئێستاش هەر ئەسەری لە سەر ژیانم ماوە و ژیانم لەو شەوەوە گۆڕا و وەک پێشی نەمایەوە. لە دوای تەمەنی ۲۱ ساڵییەوەی ئەوەم دەسکەوت کە دنیا هەر چێک سەخت بیگری سەختتر دەبێ و سەختتر لەگەڵت دەکات و هەر چێ ئاسان بیگری ئاسانتر دەبێ." ...

December 14, 2020

"جارێکیان چووم بۆ ماڵی باپیرم بۆ گوندەکەمان و بینیم لەگەڵ یەکێك دانیشتووە، ناوی جەنگۆ بوو، لەگەڵیان دانیشتم و ئەوان بە زمانێک قسەیان دەکرد کە من لێیتێنەدەگەیشتم، پرسیارم لە باپیرم کرد ئەوە چ زمانێکە؟ وتی زمانی چۆلەکە (جۆرە زمانێکی زۆر دێرینە). داوامکرد فێرمبکات و ڕۆژانە سەردانی باپیرمم دەکرد، بنەڕەتەکان و یاساکانی ئەم زمانەی فێرکردم، وردە وردە فێری زمانەکە بووم. هەندێک مەڕمان هەبوو من شوانیم دەکردن، هەموو ڕۆژێک جەنگۆم دەبینی و بەو زمانە قسەم لەگەڵ دەکرد. باپیرم چوو بۆ ماڵی مامم بژی و جەنگۆش چووە ناوشار، هیچ کەسێک نەما بە زمانی چۆلەکە قسەی لەگەڵ بکەم. دواتر بەدوای کاردا دەگەڕام و یەکێکم ناسی کە گەنجێکی دەویست یارمەتیبدات لە کشتوکاڵکردندا." "ڕۆژەکانمان بەکار دەبردەسەر و نەدەگەڕاینەوە ماڵەوە، هەرچەند نزیکەی 45 ساڵ لەمن گەورەتر بوو، بەڵام بیرکردنەوەمان وەک یەکبوو و زۆرم خۆشدەویست، کتێبی کوردی دەخوێندەوە و بۆی رووندەکردمەوە و فێریدەکردم. بۆم دەرکەوت ئەویش زمانی چۆلەکە دەزانێت، لێم پرسی لە کوێوە فێربووە، پێی گوتم کە ساڵانێکی زۆر لەمەوپێش باپیرم فێریکردووە. ماڵمان چوو بۆ شار و لەوێ کەسم نەدەناسی ئەو نەبێت، خەڵکی بیروڕای ئێمەی پێقبوڵ نەدەکرا، بۆیە کاتێک یەکێک لەگەڵمان دادەنیشت و ڕەخنەی لێدەگرتین، بەزمانی چۆلەکە قسەمان دەکرد بۆ ئەوەی لێمان تێنەگەن. دوو ساڵ لەمەوپێش ئەو کۆچی دوایی کرد، زۆر دڵتەنگی کردم و دڵنیام هەرگیز کەسێکی وەک ئەو نادۆزمەوە. ئێستا کەس نەماوە بەو زمانە قسەی لەگەڵ بکەم، بەڵام کاتێک هاوسەرگیرم کرد منداڵەکانم فێردەکەم." ...

December 13, 2020

"لە بنەماڵەیەکی هەژار لەدایکبووم، چوار برا و دوو خوشک بووین. خوشک و برایەکم عومریان بە دونیا نەبوو عەمری خودایان کرد. منیش دەرسم نەخێند و هەر لە مێرمناڵییەوە دەستمکرد بە کار و لە قاوەخانەیەک بوومە شاگرد. ئەوکات وەک ئێستا خەڵک کەڵکی لە گاز و نەوت وەرنەدەگرت، ئەو وەقتی تەنیا لە دار و ڕەژی کەڵک وەردەگیرا بۆ کورە و سەماوەر. دوای ماوەیەک لەنێو بازاڕی مەهەباد بوومە خاوەنی قاوەخانەیەک و توانیم دوکانێکی پەنا قاوەخانەکەش بکڕمەوە و بیکەم بە ڕەژیفرۆشی. بەڵام ئێسا ڕەژی زۆر کەڵکی نەماوە مەگەر بۆ گۆشت برژاندن یان قەنەکێشان. ئێستا تەمەنم چۆتە سەر و قاوەخانەکەم داوە بە کوڕەکەم و خۆشم هەر لێرەڕا ڕەژی بۆ قەنەکانی قاوەخانەکە دەنێرم." ...

December 13, 2020

"ئێمە ئاوارەبووین و هاتینە سلێمانی، ماڵ و حاڵمان هەمووی ڕۆیشت، لێرە پەرەمدا بە ئیش و دوکان هاتە دەستم سوپاس بۆ خوا جێگەی خۆمان کردەوە و دەستمانکردەوە بە ژیان، گەنجێکەمان زۆر جوان نەبوو بەس ئیستە لە کوردستان فرە جوانە، ژیان جوانە تەنیا ئەوەیە حاڵی دەوڵەت هێشتا خۆش نییە بەڵام ژیان فرە خۆشە، فەترەیەک لە شەریکەیەکی هونەری کارم دەکرد تایبەت بە دەنگ و دۆبلاجی فیلم کارتۆنەکان، من کارم لە اخراجی دەنگدا دەکرد، وردە وردە فێری کاری تریش ببووم لەلای ئەوان بەتایبەتی کاری ڕووناکی بەڵام زیاتر حەزم بە کاری دەنگ دەکرد لەبەر ئەوەی اختیساسی خۆم بوو، لەگەڵ ئەوانەشدا شارەزاییم پەیداکرد لە کامێرە و جۆرەکانی کامێرە، هەرچەندە ئیستە زۆر گۆڕانکارییان بە سەردا هاتووە بەڵام بۆ من ماوەیەکی زۆر خۆشبوو زۆرم حەز بەو کارە دەکرد." ...

December 12, 2020

"تازە گەیشتبوومەوە ماڵەوە و دەستمکرد بە خواردنی نانی نیوەڕۆ، لەناکاو گوێم لە دەنگی تەقینەوەیەک بوو، هاوڕێیەکم هەبوو ناوی عامر بوو، زۆربەی کاتەکانمان بەیەکەوە بەسەر دەبرد، چاوەڕێی ئەوەم نەدەکرد لەدەستی بدەم و یەکێک بێت لە قوربانییەکانی ناو تەقینەوەکە. کاتێک گوێم لە تەقینەوەکە بوو بەپەلە ڕامکرد بەرەو شوێنی تەقینەوەکە. ناوچەکە وێران ببوو و ئاگرێکی گەورە کەوتبووەوە، لاشەی زۆرم گواستەوە بەڵام بەهۆی زۆری سوتاوییەکانیانەوە نەمتوانی بیانناسمەوە، لە نەخۆشخانە عامری هاوڕێم ناسییەوە، تەندروستی زۆر خراپبوو و هاواری دەکرد، لە قامیشلۆوە گواستیانەوە بۆ نەخۆشخانەکانی هەولێر بەو هیوایەی چاکبێتەوە، بەڵام جەستەی عامر بەرگەی ئەو هەموو سوتاوییەی نەگرت. کاتێک پێیان ڕاگەیاندم کۆچی دوایی کردووە ژیانم بە تەواوی گۆڕا، هەمیشە ئامۆژگاری دەکردم نوێژ بکەم، بەڵام بەردەوام خۆم لەو بابەتە دەدزییەوە. کاتێکیش کۆچی دوایی کرد وەک پەیمانێک بۆ ئەو دەستمکرد بە نوێژکردن. دوکانێکی نێرگەلەم کردەوە کە پێشتر بەنیازبووم ناوی بنێم جودی، بەڵام بڕیارمدا ناوی بنێم عامر، بۆ ئەوەی ناوەکەی هەمیشە لەبەرچاوم بێت." ...