Humans of Kurdistan
پڕۆژەی Humans Of Kurdistan ئامانجیەتی فرەکەلتووریی وڵاتی کوردستان بخاتە ڕوو، لە ڕێگەی فۆتۆی ڕووخساری خەڵکەکەی و چیرۆکەکانیان.

November 12, 2020

"ساڵی 2015 تەقینەوەیەکی تیرۆریستی ڕوویدا لە ئاهەنگی نەورۆزدا، لە ناو قەرەباڵغییەکی زۆردا کە منیش لەوێ بووم. بریندار بووم و جەستەم لە 43 شوێن بریندار بوو و هاوڕێکانیشم بریندار بوون. ئاهەنگەکە لە ناوەڕاستی شاردا بوو، من و سێ هاوڕێم بڕیارماندا بڕۆین بۆ ئەوێ و بەشداری بکەین. لەو کاتەدا کارەساتەکە روویدا کە چەند سانییەیەک ئەبوو بەلای منەوە، هەموو ئەوەی بیرمە لەسەر زەوی کەوتبووم و دەنگێکی ئیزعاج لە گوێمدا بوو، هەستم بە برینەکانم نەدەکرد سەیری دەوروبەرم کرد هەموویان کەوتبوون لەسەر زەوی و گیانیان هەمووی خوێن بوو، ویستم هەڵسمەوە و یارمەتییان بدەم، ڕەفیقەکانم بەحاڵ دەناسییەوە ئەوەندە بریندار بوو بوون بەڵام منیش دوای تۆزێک لە هۆش خۆم چووم، کاتێک هۆشم هاتەوە لە نەخۆشخانە بووم و پێیان وتم هاوڕێکانم دیار نین دواتر بۆم دەرکەوت ئەوان لە نەخۆشخانەی تر چارەسەر وەردەگرن. شەوێکی زۆر ناخۆش بوو بۆ هەموو خەڵکی ناوچەکە.لەسەر جێگا مامەوە بۆ جەند مانگێک هەتا چاکبوومەوە، لەگەڵ هاوڕێکانمدا لە پەیوەندیدا بووین لە ڕێگەی ئینتەرنێت. ئەوە یارمەتیدام هێز بەمەوە بە خۆم و بڕیارمدا بەردەوام بدەم بە ژیانی ئاساییم." "دوای دوو ساڵ، لە ساڵی 2017 توشی صەدمە بووم کاتێک پێیان وتم صەرەطانمە، زۆر بێتاقەت بووم و بە خۆمم دەوت بۆ هەر من؟ بۆچئ قەدەر م وایە ئەم هەموو ناخۆشییەم بەسەر بێت، لە تەقینەوەیەک نەجاتم بوو ئێستا نەخۆشییەکی قورسمە. سەفەرم کرد بۆ دیمەشق بۆ وەرگرتنی چارەسەر، زۆر قورس بوو ئەو چارەسەری کیمیایی و تیشکییەی وەرمدەگرت. ئەو هەموو ترس و دڵەڕاوکێیە وەک مردن وابوو بۆ من. ژیان بۆ من وەستابوو ئەو ماوەیەم قورسترین کاتی ژیانم بوو، نزیکی ساڵێک مامەوە هەتا چارەسەرەکەم تەواو بوو وە چاک بوومەوە. هەر لە کۆنەوە بەوە ناسراوم کە لیمۆ زۆر دەخۆم. ڕؤژی نزیکی کیلۆیەک لیمۆ دەخۆم، یان دەیکەم بە شەربەت یان دەیکەم بەسەر خواردنەکانمدا، لەوانەشە ئەوە یارمەتی دابم لەم نەخۆشییە چاک ببمەوە." ...

November 11, 2020

"ژیانم لە وەرزشدا خولاسە بۆتەوە، سەرەتایی ژیانی وەزرشیم دەگەڕێتەوە بۆ کاتی قوتابخانە، لە یاری تۆپی پێ و گۆڕاپان و مەیدان توانیم ئەنجامی باش بەدەست بێنم. دواتر ڕووم لە مەرکەز شەبابی سۆران کرد و ئەوێش دەستپێکێکی زۆر باش بوو بۆ من لە تۆپی پێ. توانیم لە لاوانی سۆران و هەڵۆ یاری بکەم پاشانیش لەیاری گۆڕەپان و مەیدان توانیم لەسەر ئاستی کوردستان ئەنجامی باش بۆ یانەی چۆمان و هەڵۆ بەدەست بێنم، بەوەندەش نەوەستام توانیم لەوڵاتانی ئیتاڵیا و یۆنان ئەنجامی باشم هەبێت، من هێز و توانام لەوە زیاتر بوو تەنیا لەچەند یاریەک خۆم قەتیس بکەم، بۆیە توانیم بڕوانامەی ڕاهێنەری سەرەتایی لە شەتڕەنج و تۆپی پێ و ڕیشە بەدەست بێنم، هەروەها بڕوانامەی نێودەوڵەتیم لە شاخەوانی بەدەستهێنا. خەونی گەورەم ئەوەیە لە پاڵەوانێتییە نێودەوڵەتییەکان بەئاڵای کوردستانەوە بەشدار بم." ...

November 11, 2020

"دوو سێ ساڵ پێش ئێستا دەستم بریندار بوو، یەکەم جار وامزانی کۆستەرەکەم خراپ بووە، چووم چاکی بکەم، بینیم پرژەی خوێن تەواو دیوارەکانی گرتووە و خوێن دێتە خوارەوە، ئەو کات تەماشام کرد و بینیم کە پەنجەکانم نەماوە، خراپترین شت کە لە ژیانمدا لە دەستمداوە پەنجەکانم بووە چونکە نیوەی کارەکانم پەکی کەوتووە، کارکردن سەختە بە نەبوونی پەنجەکانم. بەردەوامم لە ژیان و هەر ئاوات و ئارەزووم بە داهاتوو هەیە، بەڕێوەبەری پیشەسازی دەستی مەریوان بووم و خەڵکی مەریوانیشم زۆر فێری کاری جۆڵایی کردووە. موشتەری زۆرم هەیە بەڵام کەس نیە یارمەتیم بدات، ئامێری زۆریشم بۆ ئیشەکەم کڕی دوای ئەوەی خانەنشین بووم و گەڕامەوە نودشە. خۆم هەرچیم پێویست بێت دروستی ئەکەم." ...

November 10, 2020

"لە بنەڕەتدا خەڵکی ئەرمینیام، کاتی جینۆسایدی ئەرمینیا باوکم هات بۆ قامیشلۆ. کاتی خزمەتی سەربازیم لە هێزی سوریا، نێردرام بۆ بەشی میکانیک، پێم وتن کە من دوکانی دەرمانی وشکەم هەیە و هیچ شتێک لە میکانیک نازانم. وتیان ناکرێت ئەرمەنی بیت و میکانیک نەزانیت. ساڵی 1960 باوکم دوکانێکی دەرمانی وشکەی کردەوە ئەو کاتە 16 ساڵان بووم، لەو کاتەوە لەو دوکانەدا کار دەکەم. ئەوەنە هۆگری دوکانەکە بووم ناتوانم ڕۆژێک لێی دوور بم. تەنانەت کاتی قەدەغەی هاتووچۆش بەهۆی کۆرۆناوە دەهاتم لەبەردەم دوکانەکەم دادەنیشتم." ...

November 10, 2020

“9 zarokê mi hene û jî li Stenbolê dijîn. Ez û hevserê xwe tenê li gund dijîn. Hevserê mi bi qenserê ket û aniha derman dibe. Her meh diçe nexweşxanê. Karê erda û malê hemû li ser milê mi maye. Ji zarokatîya xwe heta aniha ez li gund xebitî me, ling ne ketîye ber mi. zarokê mi yek bi yek ji bo bi xwebitin çun Stenbolê. Li gund qada xebatê zêde tune ye. Tenê erd û darin lê ew jî têr nake. Hemu ji mi dûr in tenê bi telefonê bi wan re diaxivim. Ji çend meha hinek tên ba me hinekî dimînin û dîsa diçin. Mi di xwest hemû zarokên mi li ba mi bûya lê derfet tune. Jiyan ji bo jinan pir zor û zehmete.” ...

November 9, 2020

"ماوەی 40 ساڵە لە بواری چاککردنی هیتەردا کار دەکەم، کە بە جۆرێک لە سوتەمەنی ئیش دەکات. ئەم کارە لە یەکێک لە پیشەسازەکانی شارەکەمەوە فێربووم، تەنها لە زستاناندا ئیشم زۆرە، هەموو ساڵەکە چاوەڕێی ئەم وەرزە دەکەم. لە ماوەی کارکردنمدا دوچاری هیچ نەبوومەتەوە تەنها ئەوە نەبێت هەندێک مشتەری تەعامولیان خۆش نەبووە. شتێک کە زۆر گران و هەزەلیشە لەهەمان کاتدا، هەموو ڕۆژێک کە لە ئیش دەڕۆمەوە جلەکانم و دەستم زۆر پیس بووە، خێزانەکەم پێم دەڵێت جلەکانت لە دەرەوە دانێ و دەستیشت بشۆ." ...

November 9, 2020

"کار و کەسابەتی زۆرم ئەنجامداوە و تا ئێستاش هەر بەردەوامم. کەم توڕە دەبم و زۆر پێدەکەنم، ژیان قورسە و لێرە ئازاری زۆرم بینیوە، ڕەنگە ڕۆژگارێک توانای ئەوەم هەبووبێت لێرە بڕۆم و ئەم ژیانەی ئێستام جێبێڵم، بەڵام بۆ بڕۆم؟ پێموایە مرۆڤ لەهەر کوێیەکی ئەم سەرزەمینە بێت بە دەردوو گرفتی جۆراوجۆر گیرۆدە و گرفتارە. باشترین جۆری ژیانکردن ئەوەیە پێبکەنێت، ئەگەر پێنەکەنیت و فشەت بە ئازارەکان نەیەت، بێتاقەتی و خەم خواردن هیچ چارەسەر ناکات. شەوانە کە سەر دەخەمە سەر سەرین بەر لەوەی بخەوم خەیاڵ دەکەم، ئەوەی بە خەیاڵمدا دێت هەندێک جار بزەم بۆ دروست دەکات و هەندێک جاریش دەمگریەنێت. ئەوەی باشە هەژارەکان تێدەگەن کە ژیان هیچ نیە و تا ئەبەد بۆ کەس نابێت، بۆیە هەتا بۆم بکرێت بەس پێدەکەنم." ...

November 8, 2020

“Ez li Zanîngeha mamoste bûm. Ez 23 salan xebitîm, piştre ji ber xebatên mi bi biryarek sîyasî ez ji kar derxistim. Ez li ser xweza û ajalan dixebitîm. Piştî ku ez ji kar derxistim mi xebatên xwe berdewamkir. 5 sal bere dayikêkê din ava goreyan de ji mi re bizirê genim anî. Ev çar sale ez wî bizirî zede dikim û 5 cureyên genim jê derket. Armanca mi zêdekirin û bikaranîna bizirê xwezayî ye. Aniha hemu cotkar bizirê endustrî bikartînin. Heger çiqas hilberîna bizirê endustrî zêde be jî di rastîya xwede axê dikuje. Ji bo tenduristîya mirovan jî nebaşe. Dibe sedema nexweşîyên giran. Xwarîna wê jî bê tahme. Ji ber wê em bizirên xwe yê heremî bikartînin û zêde dikin. Piştre em li cotkarên derdorê bela dikin. Em dixwazin hemu cotkar ji bo xwedî derketina axa xwe bizirê xwe yê heremî bikarbîne û bi dermanên endustrî axa xwe nekuje.” ...

November 8, 2020

"خوشکێکم هەیە دەیویست بچێتە یەکینەکانی پاراستنی ژنان (YPJ) بەڵام ئەو کاتە تەمەنی بچووک بوو، بەڵام زۆر حەزی دەکرد. بە خۆمم وت ئەگەر بوو بە 18 ساڵ و هێشتا هەمان حەز و بڕیاری هەبوو، خۆم ئاهەنگێکی گەورەی بۆ دەگێڕم پێش ئەوەی بڕوات. کە بوو بە 18 ساڵ هەمان بڕیاری هەبوو بۆیە ئاهەنگێکم بۆ گێڕا لەگەڵ کەسە نزیکەکانی و هاوڕێکانی، دایکم چەکێکیدا بە خوشکەکەم بۆ ئەوەی بەرگری لە خاکەکەی بکات. لەو کاتەدا بۆ من خوشکەکەم جێگەی شانازی بوو بۆ من و لە هەمان کاتیشدا زۆر قورس بوو بۆم کە خوشکەکەم بەجێی دەهێشتم. ئێستا کە جار جار سەردانی دەکەم زۆر هەست بە شانازی دەکەم کە بوو بە شەڕڤانێکی ئازا و بەرگری لە ڕۆژئاوا و هەموو کوردستان دەکات." ...

November 7,2020

"فرە لە تەنیایی ئەترسم، تەنیایی فرە سەختە. شەوانە ئازا پەتووەکەم ئەخەمە سەرم و یەکسەر ئەخەفم. بەینێ ئەونە ئەترسیام و زاتم ئەچوو و بیرم ئەکرد کە جر و جانەوەرەی دنیا بۆم دێت هەر ئەو کاتە چۆم فیقەیکم سەند لە یەک و دووی نیوەی شەودا فیقەیکم تیا دەکرد هەموو هاوسێکانم ئەکێشا دەرەوە و ئەهاتنە دەرەو بەم جۆرەم دەکرد با تۆزێ لە سەرم پەرێت. سەختترین کات ژیانم ئێستەیە و زۆر تاڵە بۆ ئەوە تەنیام و کەس گەرەکمی نیە وەکوو جاران. بەڵام کاتێ کچ بۆم و ئەو کاتە تازە ژیانی هاوبەشیم پێک هێنابوو خۆشترین کاتی ژیانم بوو. جاران هەر کارێک پێم خۆش بوایت ئەنجامم ئەدا ئێسە هیچ کارێک ناتوانم ئەنجام بەم. ئێستەیش لە هەمیشە زیاتر بە مەردم و دوراو بەرو نیازم هەس، ئەم کرۆنایەش خراپتری کردوو چۆن ئەونە سەختە نە دەتوانێت بروینە لای خەڵک نەک خەڵکیش دێتە لامان هەموومان دەترسین. دایک و باوک و شوو و هەموویان زۆر باش بوون بۆم و گشتیان مردن. مێردەک تواو جەستەکانمی کرد بوو بە ئاڵتون و تواو ئەنگۆستە کانم ئالتۆن، تا ئێستە بە هیچ کەس نیازم نەبووە و هەمیشە دوعای خەیری بۆ دەکەم. چەن جار رۆیشتمە بۆ قەبریستان بۆ سەری زیارەتی مێردەکەم." ...

November 7, 2020

"تەمەنم دوانزە ساڵان بوو کە دەستمکرد بە تایکواندۆ، کاتێک دەمبینی سێ کوڕی پورم دەڕۆیشتن بۆ تایکواندۆ بە جلی سپییەوەوە و قایشیان بەستبوو منیش حەزم لێکرد. لە سەرەتادا خەڵکی زۆر دژی بڕیارەکەم بوون و قبوڵیان نەدەکرد، دەیان وت ئەمە وەرزشی پیاوانە و بۆ کچان ناگونجێت، کچ دەبێت خەریکی خوێندنەکەی بێت، بەڵام خێزانەکەم ڕازی بوون لەگەڵ بڕیارەکەم بە تایبەتی خاڵم بەڵام بە شەرتێک کار نەکاتە سەر خوێندنەکەم. ناوی خۆم لە خوێندنگەیەکی تایکواندۆ تۆمارکرد و دەستمکرد بە ڕاهێنان، لەوێ لە هەموو کچەکان باڵام بەرزتر بوو، بەهێزیش بووم هەتا پێیان دەوتم ک پیاوە ئاسنینەکە. سەرەتاییەکانی تایکواندۆ فێربووم و بەردەوام بووم لە ڕاهێنان تا گەیشتمە ئاستی پێشکەوتوو. خەڵاتی زۆرم بەدەستهێنا لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی، بەڵام ئەمساڵ بەهۆی كۆرۆناوە ڕاهێنانەکان ڕاگیران بۆیە لە ماڵەوە ڕاهێنانم دەکرد. بەدەستهێنان ئەو هەموو خەڵاتە لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی جێگەی دڵخۆشین و دڵنیام کاریگەری دەبێت لەسەر کچانی شارەکەم بۆ ئەوەی بەشداری یارییە وەرزشییەکان بکەن. لە ئێستادا خوێندکاری کۆلێژی یاسام و لەهەمان کاتیشدا بووم بە ڕاهێنەر و ناوبژیوانێکی نێودەوڵەتی." ...

November 6, 2020

"لەپاش کۆچڕەوەکەی (1991) و دروستبوونی شەڕی براکوژی. کورد بەگشتی لەدۆخێکی یەکجار ناخۆشدا بوو. بەتایبەت بۆ گەنج، خەون و وزەکانی هەمووی قەتیس بوبوو، جارێ هەر بۆ چینی هەژار هیچ هۆکارێکی دڵخۆشبوون نەمابوو. لەو کاتەدا چەند تێکستێکم بۆ هونەرمەند (ڕەشوان شێخانی) نووسی. گۆرانییەکان لەو کاتەدا وەک حەشیش ئارامکەرەوە بوون بۆ عاشقە هەژارەکان. من کە نەوەی (شێخ جامی)بووم، چاوەڕوان نەکراو بۆ خەڵک کە گۆرانی (نامەیەک، خەبەرێک نەهات لەلای تۆ، ئەی بۆ وات کرد بۆ ) تێکستی من بن. بیرمە کاسێتەکەم بردە لای باوکم و لێمدا پێم گوت ئەوانە هەمووی تێکستی منن، تاهێزی هەبوو زلەیەکی لەبنی گوێی دام، گوتی نەوەی شێخ و ئەوشتانە شورەییە. هونەر لای من ئەوەندە پیرۆز بوو تەوهین و قسە زبرەکانی بابم نەبونە ڕێگر لەبەردەم قوڵبوونەوەم لەناو هونەر. ئێستاش تەمەنێک تێپەڕیوە بەسەر ئەو گۆرانییانە بەڵام من وەک شێخێک هەر شانازیان پێوە دەکەم." ...