Humans of Kurdistan
پڕۆژەی Humans Of Kurdistan ئامانجیەتی فرەکەلتووریی وڵاتی کوردستان بخاتە ڕوو، لە ڕێگەی فۆتۆی ڕووخساری خەڵکەکەی و چیرۆکەکانیان.

February 1, 2021

"تەمەنێکی کەمم هەیە، بەڵام ئاواتم بۆ داهاتوو زۆرە و بیرئەکەمەوە زۆریش گەورەن بەڵام زۆر گەشبینم له ژیانمدا و هەستم وایە پێیان دەگەم. ناخۆشترین ڕۆژی ژیانم ئەو ڕۆژه بوو که داپیرم لەدەستدا چونکە خۆشیدەویستم و منیش خۆشمدەویست و زۆر شتی لێوە فێربووم. لە ژیانی خەڵکی پێش لە خۆمان کە چۆن ژیانیان ئاوا سەخت تێپەڕبوو و ئێستە لە پای ئەو سەردەمە خەڵکی ژیانێکی ئاسوودەتریان هەیە. دڵنیام ڕۆژانێکی خۆش چاوەڕێم دەکەن، گەشبینم به داهاتوو و ئاواتی بوون بە دکتۆرم له سەردایە. دایکم ئازیزترین کەسی ژیانمه چونکە هەمووکات پشتگیریم دکات. بۆیە زۆربەی ئەو کارانەی کە پێمی دەڵێت دەیکەم وەکو لەگەڵ مەڕەکان ڕۆیشتن بۆ کێو و تەواوی هاوینان لەگەڵیان بم. گەرچی ئەمە بۆتە هۆی ئەوە کە بە ئاژەڵان و گیاندارەکانی دیکە وەکو سەگ و تۆتک حورمەت دابنێم و ئەوانیشم خۆشبوێت". ...

January 30, 2021

"هیچ کاتێک له ژیان نائومێد نەبووم و قەت حەسرەتم بۆ پول و ماڵ نەخواردووە، بەس لەشێکی ساغ و ژیانێکی خۆشم لەگەڵ بنەماڵەکەم هەبێت. هەموو کارەکانم له کاتی خۆیدا دەکەم، بۆیە حەسرەتم نەخواردووە و نیمە بۆ کارێک که نەمکردووە. قسەی کەس له دڵ ناگرم و مرۆڤێکی ساده و دڵپاکم. به بڕوای من هەموو کەسێك له ژیانیدا ترسی له شتێک هەیه، من وەکو خۆم له ژیانی ئەمڕۆدا له مردن دەترسم و دڵەڕاوکیێم هەیە. له دوا تەمەنی 21 ساڵییەوه که دەستپێکی ژیانێکی تازەبوو بۆ من تەواو پێویستبوو کە هەڵسوکەوتەکانی خۆم بگۆڕم و وەکو خانمێک ڕەفتار بکەم. هاوسەرگیری ئەوەڵجارم به خۆشەویستی نەبوو، بەڵام دووەم به خۆشەویستی بوو، ئێستاش زۆر دڵخۆشین بەیەکەوە. بە ڕای من ژیان ئەبێ وابێت و حەیفە تەواوی تەمەنت بە حەسرەت بۆ هاوسەرێکی باش بە سەر نەبەیت. ئەوەی کە خۆت نەجات بدەیت لە ژیانێکی کە خۆشەویستی تێدا نییە زۆر گرینگە، دوو کوڕم هەیە و ئێستا ئاواتمان ئەوەیه کچمان هەبێت چونکە کچ لای ئێمە ڕووناکی ماڵە. فەخر دەکەم کە دایکم و هەم ژنم و هەم هاوسەر، له لای من هیچ فەرق لەنێوان ژن و پیاو نییه و مافەکانیان بەرامبەرە بۆیه ئاوات ناخوازم پیاو بایم". ...

January 29, 2021

"لە هەموو شتێک زیاتر لەوە دەترسم کە بنەماڵەکەم لەدەستبدەم، بۆیە نەمتوانی لێیان دووربم و دوای ئەوەی کە دەرس و زانکۆم تەواوکرد، هاتمەوە بۆ گوندەکەمان بۆلای بنەماڵەم. خۆشترین کاتی ژیانم ئەو کاتانە و ئەو چرکانەیە کە بتوانم مرۆڤێکی بەسوود بم بۆ دنیا. بۆیە زۆربەی کاتم بۆ خزمەت بە خەڵکی و گوندەکەم داناوە کە ئێستا بەرپرسیانم، بەتەواوی خۆمم لە بیرچۆتەوە و ئەمە بێزارم دەکات. بێزار ئەبم ئەگەر بە ئامانج و ئاواتەکان نەگەم. هیچ شتێک لەم ژیانە نەیتوانیووە ڕێگری بکات و ئازارم بدات جگە لە کات. لەو ماوەیەی کە بۆمەتە بەرپرسی گوند، تا ئەو جێگە کە توانیوومە بە فکری خەڵکدا بووم بە تایبەت گەنجەکان. باشترین کارێک کە لە گوند کراوە رێکخستنی زەوی فۆتبال بوو لە باشترین جێگەی گوند. زۆربەی مناڵان و گەنجانی گوندەکە دەڕۆنە ئەوێ و سەرگەرمن، و زۆر دڵخۆشن بە کایە لە ئەوێ". ...

January 27, 2021

"بێگومان هەموو کەس له ژیانیدا خۆشی و ناخۆشی دەبینێت، منیش کاتوساتی خۆش و ناخۆشم هەبووه ناخۆشترین کاتی ژیانم ئەو وکاته بوو که کوڕەکەم لەدەستدا و شەهید بوو. ئەوەی کە جگەرگۆشەکەت بێ ئەوەی ئاخرین جار بیبینیت و بڕوات زۆر سەختە. ئەم شێوازە مەرگە بۆ ئێمەی دایکان قورسترە تا ئەوەی کە ڕۆڵەت لە پەنای خۆتان بێ و بتوانی بۆنی بکەیت و لە باوشی گری. ئامۆژگاریم بۆ خەڵک ئەوەیه که چاکبن و لەگەڵ یەک فێڵ و مەکر بەکارنەهێن. گەورەترین ئامانجم ئەوەیه هەمیشه ژیانێکی خۆشمان هەبێت به دوور له دەرد و بەڵا .له هیچ کارێک که له ژیانمدا کردوومه پەشیمان نیم و هەموویانم به گیان و دڵ کردووه .له ژیانمدا هەڵەی زۆر بەرامبەرم کراوه، بەڵام من هەمووکات بەخشیانمە. خەفەتم له دڵمدا ڕانەگرتووە و هاوسەرگیرییەکەم بە خۆشەویستییەوە بووە، ئێستاش دڵخوشین پێکەوە و شادم لەگەڵی خودای لێ رازی بێت". ...

January 27, 2021

"لەتەمەنی 13ساڵیەوە خەریکی کاری بەرگدووریم، دەستپێکی کارەکەم دەگەڕێتەوە بۆ کاتێ ئێمە لە ساڵی 1974 بەهۆی ماڵوێرانی و دەربەدەری لەترسی حکومەتی عێڕاقی ناچار (خێڵەکی)مان بەجێهێشت کە لادێی باب و باپیرانمان بوو. چوین بۆ هەولێر و بووم بە شاگرد لای برا گەورەکەم کە پێشینەیەکی ئەو کارەی هەبوو. ئیتر وردە وردە لەکارەکەم شارەزا بووم و فێربووم. لەدوای کۆچڕەوەکەی 1991 گەڕاینەوە زێدی خۆمان و هەر بەردەوامبووم لەو کارەم. هەر لەمنداڵەکانی خۆمەوە بگرە تا خەڵکی بێگانەش بە دەیان کەسم فێرکردووە و پێمگەیاندووە، کە ئێستا بوونەتە کەسی شارەزاو خاوەنماڵ و کاری خۆیان. باوکم هەموو کات ئامۆژگاری دەکردم کە فێرکردنی خەڵک بۆ کارەکە و دابینکردنی ڕۆزی خێزانەکەیان بەهۆی تۆوە وادەکات خوای گەورە بەرەکەت بخاتە ماڵت. بۆیە هەموو کات دەستکراوە بە بۆ بەخشینی زانستی ئیشەکە. لەماوەی نزیکەی نیو سەدە کارکردنم خەڵکی جۆراوجۆرم دیوە، بەریەککەوتنم لەگەڵ هەموو جۆرە خەڵکێک هەبووە، بۆیە ئەو ئارامی و پشوودرێژییەی هەمە دەرەنجامی ئەزموونی ئەو کارەیە". ...

January 26, 2021

"لە خانوویەکی کۆندا لە کەنار ڕووباری جەغ جەغ دەژیم لە قامیشلۆ، نزیکەی 70 ساڵ دەبێت کاری دروستکردنی گۆزە دەکەم. خێزانەکەم 450 ساڵ دەبێت ئەم کارە دەکەن. ئەم کارە تایبەتە بە باو و باپیرانمان، لە ناوچەکە هیچ کەسێکیتر نەماوە کە ئەم کارە بکات. ناتوانین هەموو جۆرە قوڕێک بەکاربێنین بۆ دروستکردنی گۆزە، جۆرێکی دیاریکراو هەیە بەکاردێت بۆی. کاتی یەکگرتنی سوریا و میسر ساڵی 1960 ماوەی سێ ساڵ لە وشکە ساڵیدا ژیاین، دەچووم بۆ شارۆچکەی بەسیرە لە کەنار ڕووباری فوڕات، گۆزەم دەگۆڕییەوە بە گەنم. چاوم کەوتووە بە سەرۆکی سوریا حافز ئەسەد، بەهۆی شارەزاییم لە ناسینەوە و شیکردنەوەی قوڕدا لە خزمەتی سەربازیم خۆشبوو. حکومەتی سوریا ناردمی بۆ 12 وڵات بۆ گەڕان بەدوای جۆرەکانی قوڕ و ئەو ماددانەی لێی پێکهاتووە. منداڵەکانمم فێری ئەم کارە کردووە، ئێستا ئەوانیش شارەزاییەکی زۆریان هەیە، تاکە ئاواتم ئەوەیە کە ئەم کارە ون نەبێت". ...

January 25, 2021

"كاتێك لە تەمەنی ٧ ساڵیدا باوكم لەدەستدا، دایكم بوو بە نیشتەی من و سێ خوشكم. دایكم زۆری كوێرەوەری بە مەوە كێشا، منیش دەمدیت كە دایكم چەندە ئەزێت دەكێشێ تا بەخێومانكا، ھەر بەوھۆیەوە منیش دەستم بە كار كرد و تەنانەت ڕۆژانی پشوودانیش ھەر دەچوومە كارێ و ھەرچی پەیدام دەكرد دەمدا بە دایكم بۆ بژێوی ژیانمان. دوای وەی كە دیپڵۆمم وەرگرت نەفەرێك بۆ كاركردن بانگیكردم، دوای وەی كە كارەكەم تەواوكرد گوتی ئەرێ فڵانی ئەمە لێرە كاری ئاسن و جۆشكاری و ئەو كار و بارەی دەكەین، بۆ نایەی دەگەڵ ئێمە كارێ بكەی. منیش قەبوڵم كرد، بەڵام دوای ماوەیەك ھەستمكرد ئەوانە لە كارەكەیدا زانا نین و پێشنیارم پێدان كە دەگەڵیان ببم بە شەریك، ماوەیەك كە كارمكرد ھەستمكرد دەبێ بۆخۆم بەتەنیا كار بكەم و لێیان جیابوومەوە". "بە پێی وەی كە من لەمێژ بوو كاری جۆشكاری و ئیسكلێتبەندی بینام كردبوو، خەڵكێكی زۆر بڕوایان بە كارەكەم بوو و زۆربەی ئەو بینا بڵیندانەی شاری مەھاباد من جۆشكاری و ئیسكلێت بەندیم دەكرد. بەڵام دەبوو ژێر چاوەدێری ئەندازیاری بینا واتا عومران كار بكەم و دەبوو ئەوان ڕازیدەری كارەكەی من بن، جا ھەر بە پێی وەی كە من كارەكەم دەزانی و كابرای ڕازیدەر، ئەندازیار بوو زۆر جاران بە زۆری كاری ھەڵەی دە جۆشكاریدا بە من دەكرد، ھەر چەندی دەمگوت ئەوە ئاوا نابێ دەیگوت ئەمن ئەندازیارم و تۆ دەبێ ژێر چاوەدێری من كار بكەی و زۆربەی كاتەكان تووشی كێشە دەبووین لەسەر ئەو باسانە. ھەر ئەوە بوو بە ھۆی وەی كە من لە تەمەنی ٤٣ ساڵیدا و دوای ٢٥ ساڵ كاركردن بڕۆم بۆ زانكۆ و ببم بە ئەندازیاری بینا. ئێستا دوای ئەو ھەمۆ ساڵە كاركردن و دەرس خێندن شكور بۆ خودا بە ھەموو شتێك گەیشتووم و قەت شوكری خودای تەواو ناكەم كە ھەموو كات لە پشتم بۆ و یارمەتی داوم". ...

January 24, 2021

"بە منداڵی لە قاوەخانەکەی باوکم کارم دەکرد، دوای مردنی باوکم قاوەخانەکە بۆ من مایەوە، بووم بە خاوەنی کۆنترین قاوەخانەی قامیشلۆ. باوکم قاوەخانەکەی کردبوو بە شوێنی ئاشتکردنەوە و چارەسەرکردنی ناکۆکییەکان. هەروەها لە یەکەمەکان بووین کە تەلەفیزیۆنی ڕەش و سپیمان هێنا بۆ قاوەخانە لە قامیشلۆ. باوکم ساڵی 1925 قاوەخانەکەی دروستکردووە، ئەو کاتەی فەڕەنسییەکان لە ناوچەکەدا بوون، ئەو کاتە ئەفسەرەکانی هێزی فەڕەنسی زوو زوو دەچوون بۆ قاوەخانە. جەلال تاڵەبانی سەردانی قاوەخانەکەی کردووە و هەروەها سەدام حوسێنیش. دەنگدانەوەی زۆر بوو لە شارەکەدا. هەتا ئێستاش لەسەر شێوە کۆنەکەی ماوە، ئێستا زۆربەی ئەو کەسانەی دێن بۆ قاوەخانەکە کەسانی بەتەمەنن، لێرە ئیسراحەت دەکەن و یادەوەرییە کۆنەکانیان بیر دێتەوە. زۆر دڵخۆشم کە هەر لە منداڵییەوە تاوەکو ئێستا لەم قاوەخانەیەدا کاردەکەم. من لە باوکمەوە بۆم ماوەتەوە و منیش بۆ منداڵەکانمانی بەجێدەهێڵم". ...

January 24, 2021

“Ji zarokbuna xwe heta aniha ez li ser Çemê Dîjle masîya digirim. Zarokatîya mi li ser vî çemî derbas buye. Aniha li Çemê Dîjle gelek tişt hatîye gûhertin. Berê me li ser vî çemî bi masîyan bazirganî dikir. Masî gelek hebun. Rojê herî kêm me 150 kîlo masî digirt. Gelek cureyên masîya hebu. Aniha ne wiha ye. Çêmê Dîjle qirêj kirin û xera kirin. Bendav li ser çêkirin, bi nezanîya avdana erdan dikin û çem bi wê herîyê qirêj kirin. Berê ava Dîjle gelekî zelal bu lê aniha weke herîyê diherike. Ji ber ku av qirêj bu hejmar û cureyên masîya jî kêm bu. Aniha ez çiqas bixebitim jî tenê 10 kîloyan an digrim an nagirim. Ji ber bendavê ava çem geh bilind dibe geh kêm dibe. Ji ber wê jî cureyên masîya ji Dîjle koç kirin. Êdi em dixwazin destê xwe ji ser Çemê Dîjle rakin. Bila Dîjle li gorî xwezaya xwe biherike. Bila deste mirovan lê nebe”. ...

January 23, 2021

"تەمەنم 67 ساڵە، خۆم کوردی ڕۆژئاوام و لەدایکبووی کۆبانێم، بەڵام ئەوە هەشت ساڵە لە هەولێر دەژیم. حەزم لە گوڵە بەتایبەت ڕەنگەکانی، لەناو ڕەنگەکانیش سور و سپی. بەیانییان کە لە ماڵ دێمەدەر لەسەر شەقامەکانی هەولێر پیاسە دەکەم، هەندێکجاریش ڕوو دەکەمە بازاڕ. لە شوێنێکی بازاڕ دادەنیشم و گوڵی دەستم بۆن دەکەم و سەیری خەڵک دەکەم، لە ڕێبواران ورد دەبمەوە و گوێ لە شێوەزاری ئاخافتنیان دەگرم، دەمەوێت بزانم بەشێوەی قسەکردنیان خەڵکی کوێن. کە دەزانم کوردی ڕۆژئاوایە هەوڵدەدەم لێی بپرسم داخۆ خەڵکی کام شار و گوندی ئەم ناوچەی کوردستانە، هەر کە گوێم لە ناوی کۆبانێ دەبێت هەندێکجار دەگریم و هەندێکجاریش وا هەست دەکەم لەسەر ئاوی کەوسەر وەستاوم و خەریکم تینوێتی بێ وڵاتیم دەشکێنم". ...

January 23, 2021

"چەن ساڵ پێش بۆ یەکەمجار شروعمکرد کارکردن لە رستوارنێک کە پێش ئەوە هیچکات چێشتم لێنەنابوو، بەڵام کار لە رێستوران بووە هۆی ئەوە دەستپێبکەم تا ئەو رادە کە چەن چێشتم بەیەکەوە دروستدەکرد و ئەوەندە بە توانا بووم کە زۆربەی کارەکانی رستورانم لەئەستۆ دەگرت، ئەمە بووە هۆی ئەوە کە بزانم چەندە بەتوانام و زۆربەی هاوڕێکانم و حەتا ساحێبی رستۆران هەموویان پێم شانازییان دەکرد. مودیریەتێکی باشم لە سەر کارەکانم هەبوو با وجودی ئەوەی کە تەواوی هەفتە کارمدەکرد. ئاخری هەفتانەش ئەرۆیشتم بو کێو تا جەستە و رۆحم ئارام بکەمەوە. کچەکان دەتوانن لە سەر پێی خۆیان بوەستەن، فەقەت ئەبێ بە خۆیان ئیمانیان هەبێ من باوەڕم بەوەیە هیچ فەرقمان نییە فەقەت بە توانایەکان ئەتوانین فەرقمان ببێت". ...

January 22, 2021

“Di sala 2010an de li gundê me bendav çêkirin. Piştî ku av bilind bu mal û erdê me hemû dibin avê de man. Erdê me yê ma jî li aliye di yê bendavê me. Piştî ku bendavê av li xwe girt, rêyên gundên me jî di bin avê de man. Ji bo hatûçûnê, rêya gundan nêzî 25-30 kîlometre dirêj bû. Ji ber rê tune bu em nikaribun herin ser erdê xwe. Me jî wê demê nizani bu ku em bêjin heta ku hûn pirê çênekin bendavê çênekin. Me got, her kengê be dê pirê çêkin. Rêyên me ji hev hatin qetandin, qismek zeviyên me li wî alî man qismek jî li vî alî man. Gundê me bûne du parçe. Hewldanên me yên li gel rayedaran jî bê encam ma. Me jî çareserîyek ji xwe re dît. Ji bo ku em bikaribin di navbera gundên xwe de bên û biçin, me ji bajarê Îzmîrê felûqe ango belemekê kirî. Niha xwendekar, cotkar û nexweş û şêniyên gundan bi vê felûqeyê derbasî gundên xwe dibin. Bi carekê de 69 kes dikarin lê siwar bibin. Dibêjin ev felûqe dikare bikeve bine avê jî lê ji berk u em nizanin hêj me necerabinadîye”. ...